کلاهبرداری با سرمایه گذاری در بورس

با کلاهبرداری از طریق سرمایه گذاری در بورس همراهتان هستیم.

بورس چیست؟

قبل از اینکه درباره دعاوی بورس و وکیل بورس صحبت کنیم، ابتدا به تعریف مفهوم بورس می‌پردازیم. بازار سهام یا بورس یک بازار قانونی می‌باشد که در آن انواع مختلف اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت، سهام شرکت ها و… طبق قوانین و مقررات خاصی خرید و فروش می شوند. در واقع بازار بورس، جهت حمایت از منافع ملی و سهامداران یک مکان شفاف برای معامله و سرمایه‌گذاری فراهم کرده است.

تمام معاملات بازار بورس تحت نظارت سازمان بورس انجام می‌ شود.

این سازمان به افراد حقیقی و حقوقی که متخلف باشند، به هیچ عنوان اجازه فعالیت نمی‌دهد.‌ کارشناسان کمیته ای با نام کمیته قیمت گذاری، موظفند که قیمت گذاری اولیه عرضه سهام مخصوص به شرکت های وارد شده به بورس را انجام دهند.

مهم‌ترین مزیت بازار بورس این است که نسبت به روش های سرمایه گذاری دیگر سود بیش تری دارد.‌ شفافیت در معاملات ، قانونی بودن، دسترسی به اوضاع بازار بورس در تمام اوقات شبانه روز، نقد شد سریع و آسان سهام از دیگر مزایای بازار بورس هستند.

حتی کمترین میزان سرمایه گذاری در بورس نقش مهمی در رونق اقتصادی کشور ایفا می کند. زیرا با جمع شدن همین سرمایه های کم در کنار هم منابع مالی برای فعالیت بنگاه های مهم اقتصادی تامین می شود‌. همین امر موجب اشتغال زایی، رشد و رونق گرفتن کسب و کارها می شود.

آیا ممکن است از طریق بورس جرمی صورت بگیرد؟

بله. در هر فضایی همواره عده‌ای هستند که با فریب و نیرنگ بخواهند سرمایه مردم را از آن‌ها بگیرند و کلاهبرداری کنند. در بورس نیز مانند هر جای دیگری امکان دارد که برخی بخواهند از اعتماد مردم سوءاستفاده کرده و کلاهبرداری کنند. اگر برخی از کارگزاری‌ها بخواهند مردم را فریب بدهند و به امر موهوم و غیرواقعی تشویق کنند، ممکن است عملشان مصداق جرم کلاهبرداری و یا سایر جرایم قرار بگیرد.

انواع کلاهبرداری های در بورس

1- فریب در شبکه های اجتماعی

یکی از کلاهبرداری ها در بورس که در دهه ی اخیر بسیار متداول شده است، فریب سرمایه گذاران از طریق سیگنال های نادرست و سودجویانه است. در پی گسترش اینترنت و استفاده عموم مردم از شبکه های اجتماعی بسیاری از کسب‌ و‌کارها بر فعالیت در فضای مجازی تمرکز کرده اند.

توانایی جذب مخاطبان به‌صورت گسترده، ویژگی کلیدی شبکه های اجتماعی است. این ویژگی به کسب‌وکارها فرصت شگفت‌انگیزی برای ارائه محصولات خود به طیف وسیعی از مخاطبان را می دهد. اما کلاهبرداران نیز بیکار نمانده اند و از این امکانات برای دستیابی به مقاصد شوم خود استفاده می کنند.

بسیاری از سرمایه گذاران غیرحرفه ای با جست‌وجو در فضای مجازی به دنبال توصیه های خرید و فروش می گردند. اینجاست که کلاهبرداران وانمود می کنند که اطلاعات دقیق و معتبری در دست دارند. آن‌ها با تشویق سرمایه‌گذاران به خرید و فروش سهم های مشخص اقدام به کلاهبرداری می کنند.

گاهی تشخیص اطلاعات جعلی از واقعیت در فضای اینترنت بسیار دشوار است. به ‌سادگی فریب اطلاعات وسوسه‌انگیز اما نادرست را نخورید. برای آن که در دام چنین روش‌هایی نیفتید، هیچ‌گاه در شبکه‌های اجتماعی به‌دنبال یافتن سیگنال‌های خرید و فروش سهم نباشید.

2- دستکاری در قیمت سهام به روش پامپ و دامپ

یکی دیگر از انواع کلاهبرداری در بورس به روش پامپ و دامپ معروف است. در این روش افرادی با خرید یک سهام خاص، به مقدار قابل‌توجه قیمت آن سهم را بالا می برند تا سرمایه گذاران را تشویق به خرید کنند.

آن‌ها در ادامه و با هجوم سرمایه‌گذاران و افزایش تقاضا و پس از بالا رفتن قیمت اقدام به فروش سهام خود می کنند. در این هنگام با ترکیدن حباب قیمت و رسیدن آن به قیمت واقعی بسیاری از سرمایه گذاران، به‌خصوص آن هایی که دیرتر اقدام به خرید کرده اند، متحمل ضرر هنگفتی می شوند.

اما در این بین کلاهبرداران با حساب های پر از پول صحنه را ترک می کنند. چرا که موفق شده‌اند سهم را در بالاترین قیمت بفروشند.

این روش کلاهبرداری در بورس اغلب توسط صاحبان شرکت ها و اطرافیانشان انجام می شود. گفتنی است چنین شرایطی بیشتر در مورد شرکت های با سرمایه ی اندک اتفاق می افتد. به دلیل این‌که اطلاعات کاملی از فعالیت و پیشینه ی شرکت های با سرمایه ی اندک در دست نیست، کلاهبرداران به‌راحتی می توانند با انتشار اخبار جعلی افزایش قیمت را توجیه کنند و سرمایه گذاران را فریب دهند.

برای این‌که در دام کلاهبرداران گرفتار نشوید، باید چند نکته را در نظر داشته باشید. نشانه‌های زیر می‌تواند به ‌معنای دستکاری در قیمت سهام باشد:
افزایش غیرقابل‌توجیه قیمت سهام

عدم وجود فعالیت تولیدی یا خدماتی متناسب با ارزش شرکت

تغییر در نام تجاری و یا نوع فعالیت شرکت

3- کلاهبرداری در بورس از طریق حساب سازی

حساب‌سازی و ارائه ی اطلاعات نادرست، به‌ منظور قوی تر نشان دادن عملکرد مالی شرکت یکی دیگر از انواع کلاهبرداری در بورس است. در این روش یک سازمان با تغییر دادن یا محو کردن حساب شرکت و یا ارائه حساب هایی که متناسب با ارزش واقعی شرکت نیستند، سعی میکند تا با نمایش جنبه های مثبت و غیرواقعی، قیمت سهام خود را بالا ببرد.

بنابراین به سرمایه گذاران غیرحرفه ای توصیه می کنیم همیشه پیش از تصمیم گیری برای سرمایه گذاری و خرید سهام یک شرکت، در مورد فعالیت ها و عملکرد مالی شرکت تحقیقات کافی را انجام دهند.

4- سوء استفاده از اطلاعات

سوء استفاده از اطلاعات توسط کارگزاری ها نیز یکی دیگر از انواع کلاهبرداری در بورس است.

از آن جایی که کارگزاری های بورس می توانند تمامی سفارشات خرید و فروش را ببینند، زمانی که حجم بالایی از تقاضا برای یک سهم ثبت می شود آن ها به‌راحتی می توانند افزایش قیمت را پیش‌بینی کنند.

اما مشکل جایی بروز می کند که خود آن ها و شرکای تجاری ‌شان اقدام به خرید آن سهام در بهترین قیمت نموده و سپس کنار می ایستند و افزایش قیمت را تماشا میکنند. سپس با فروش سهام با سود عالی به‌آسانی صاحب سودهای کلان می‌شوند.
بدیهی است که این عمل غیرقانونی است. با این حال شرکت هایی وجود دارند که با استفاده از این ترفند اقدام به کلاهبرداری می کنند.

آیا می‌توان اطلاعات بورس را دستکاری کرد و تغییر داد؟

جرایم دیگری که در حوزه بورس اتفاق می‌افتد که براساس فریب می‌باشد، این است که شخصی بازار سهام را هک کرده و اطلاعات آن را دستکاری کند. همچنین، می‌تواند برخی از سهام‌ها یا عرضه اولیه‌های غیر واقعی و جعلی را به بازار اضافه کند یا اطلاعات سهام‌های موجود را تغییر دهد مثلا سهامی که به تعداد ۲۰۰ تا و قیمت ۱۳۳۰ ریال عرضه شده را به تعداد ۱۰۰ و مبلغ ۱۰۰۰ تغییر دهد. یا شخص ممکن است از سهام برخی از شرکت‌های کوچک یا غیرمعروف سوء استفاده کرده و آن‌ها را دستکاری کند یا اقدام به ایجاد یک شرکت کوچک برای فریب مردم بنمایند.

اگر در بورس کلاهبرداری شود، برای شکایت باید به کجا مراجعه کنم؟

اگر در بورس از شما کلاهبرداری شود، از جمله جرایم کیفری است که رخ داده است یعنی شاکی (شخص مالباخته) باید در دادگاه عمومی محل وقوع جرم، شکایت کیفری کند. همچنین، می‌تواند از طریق کلانتری اقدام کرده و کلانتری پس از انجام تحقیقات ابتدایی مانند اظهارات شهود و … گزارشی تهیه کرده و به بازپرس دادسرا ارسال می‌کند.

نحوه رسیدگی در دادسرا

این شکایت پس از ثبت شکواییه کلاهبرداری توسط مالباخته (شاکی)، توسط معاونت ارجاع به یکی از شعب بازپرسی دادسرا ارسال می‌شود. دفتردار پس از وصول شکواییه آن را ثبت و پرونده را نزد بازپرس پرونده ارسال می‌کند.

بازپرس پرونده نیز پس از بررسی محتویات شکایت طرح شده، دستور احضار دو طرف دعوای کیفری کلاهبرداری را به دفتردار خود می‌دهد. در ادامه احضاریه توسط مدیر دفتر شعبه بازپرسی تنظیم و برای دو طرف ارسال می‌شود. هر دو طرف دعوای کیفری کلاهبرداری، روز رسیدگی در شعبه بازپرسی حضور می‌یابند (اگر کلاهبردار متواری باشد، رسیدگی بدون حضور او و غیابی انجام خواهد شد) و زیان‌دیده پرونده شکایت مندرج در شکواییه خود را دوباره مطرح می‌کند. متهم پرونده (کلاهبردار) نیز در دفاع ممکن است ایراداتی را به شاهد وارد کند که در این صورت دادگاه باید به این ایرادات رسیدگی نماید.

پس از بررسی مدارک اولیه توسط بازپرس که در این راه ممکن است از آگاهی یا کلانتری بسته به اهمیت موضوع کمک گرفته شود، ممکن است قرار بازداشت موقت تا صدور حکم برای متهم به کلاهبرداری صادر شود.

نحوه رسیدگی به جرم کلاهبرداری در دادگاه

جرم کلاهبرداری در صورت طرح در دادگاه، طرفین دعوا هر دو باید اقدام به اخذ وکیل نمایند. برای پرونده‌های کیفری، اخذ وکیل الزامی است و در صورتی که متهم تمکن مالی نداشته باشد، دادگاه برای او وکیل تسخیری استخدام می‌کند.

ممکن است زیان‌دیده از قرار صادره به دادگاه کیفری شکایت می‌کند. با ارسال پرونده به مجتمع قضایی، پرونده از سوی معاونت ارجاع به یکی از شعب دادگاه‌های کیفری ارسال می‌شود. قاضی دادگاه کیفری نیز پرونده را مطالعه می‌کند و دستور تعیین وقت جلسه رسیدگی می‌دهد. زمان رسیدگی، به هردو طرف در قالب یک اخطاریه ارسال می‌شود.

در روز جلسه رسیدگی، طرفین در جلسه رسیدگی دادگاه حاضر می‌شوند. شاکی، دلایل خود را ارائه می کند و در قابل متهم نیز دفاعیات خود را اظهار می‌دارد. قاضی ضمن شنیدن به اظهارات دو طرف و بررسی مدارک و دفاعیات دو طرف تصمیم لازم را می‌گیرد.

اینکه مدارکی که ارائه می‌کند تا چه اندازه معتبر باشد، به رای و نظر قاضی بستگی دارد. در نهایت، ممکن است قاضی قرار صادره در دادسرا را استوار بداند یا اینکه آن را رد نماید.

چه مدارکی برای اثبات کلاهبرداری در بورس لازم است؟

شخصی که سرمایه خود را به واسطه کلاهبرداری در بورس از دست داده است، می‌تواند با داشتن مدارکی مثل فیش وجه واریز شده، عکس یا اسکرین شات از اطلاعات موهومی که عرضه شده یا از قبل و بعد تغییری که در بازار اتفاق افتاده است.