شکایت پیمانکار از کارفرما

شکایت پیمانکار از کارفرما دعوایی است که سازنده یا پیمانکار یک پروژه بر علیه کارفرمای خود به دلایل مختلفی مانند عدم انجام تعهدات کارفرما و… در دادگاه مطرح می‌کند.

رابطه پیمانکار و کار فرما با تنظیم قرارداد ایجاد می‌شود؛ پیش از اینکه به بررسی شکایت پیمانکار از کارفرما بپردازیم به بررسی رابطه بین پیمانکار و کارفرما، نوع قراردادی تنظیمی بین آنها، تعهدات هر یک از متعهدین قرارداد و مجازات تخلف از قرارداد پیمانکاری خواهیم پرداخت.

پیمانکار کیست؟

پیمانکار، شخصی است که با امضای پیمان (قرارداد) با کارفرما، متعهد به اجرای موضوع مورد پیمان می‌شود؛ همانطور که می‌دانید یک پروژه پیمانکاری می‌تواند شامل ساخت یک پل یا جاده یا حتی انتقال برق به یک منطقه باشد.

در یک پیمان یا قرارداد، پیمانکار می‌تواند نماینده و جانشین‌های قانونی را به جای خود انتخاب و معرفی کند که این اشخاص هم حکم خود پیمانکار را دارند.

بر اساس قانون پیمانکار شخصی است که سوی دیگر امضاء کننده پیمان است و اجرای موضوع پیمان را براساس اسناد و مدارک پیمان بر عهده گرفته است. نمایندگان و جانشینهای قانونی پیمانـکار در حکم پیمانکار می‌باشند.

پیمانکاری براساس شخصی که متعهد به پیمانکاری می‌شود به چند دسته تقسیم می‌شود که در ادامه مقاله شکایت پیمانکار از کارفرما، به بررسی آن خواهیم پرداخت.

پیمانکار عمومی

پیمانـکار عمومی، شرکتی است که دارای تجربه کافی در زمینه اجراء و اداره پروژه‌های ساختمان و نصب بوده و در یک زمان توان اجرا و راهبری چندین پروژه را توأمان داشته باشد.

در واقع اگر یک شرکت پیمانکار را یک سیستم و نظام در نظر بگیریم، ورودی را که شامل مبلغ و درخواست می‌باشد، به خروجی مطلوب که می‌تواند ساختمان یا هر محصول مورد نظر کارفرما باشد تبدیل می‌کند.

این پیمانکار احاطه بیشتری بر روند انجام پروژه داشته و مسئول اول انجام پروژه می‌باشد.

پیمانکار دست دوم

پیمانـکار دست دوم پیمانکـاری است که مهندس مشاور طبق مواد مربوط به تغییرها و اصلاحات دستور به کارگیری او را به عنوان پیمانـکار دست دوم یا ثانویه به پـیمانکار می‌دهد.

پیمـانکار جزء

پیمـانکار جزء شخص حقیقی (فرد انسانی) یا حقوقی (شرکت) است که تخصص در کارهای اجرایی دارد و پیمانـکار عمومی که اول شرکت یا کارفرما با او قرارداد پیمانکاری بسته بود، خودش با یک پیمانکار دیگر برای انجام کارهای اجرایی جزیی‌تر مثل جوشکاری یا لوله‌کشی یک ساختمان بزرگ قرارداد می‌بندد و او را به کار می‌گیرد که به چنین پیمانکارانی که برای پیمانکارهای دیگر کار می‌کنند و عموما در اعمال اجرایی پروژه انجام وظیفه می‌کنند پیمانکار جزء گفته می‌شود.

انواع قرارداد پیمانکاری

• پیمانکاری حمل و نقل
• پیمانکاری کاوش‌های زمینی
• پیمانکاری ارتباطات
• پیمانکاری کشاورزی
• پیمانکاری صنعت
• پیمانکاری برق
• پیمانکاری تاسیسات و تجهیزات
• پمانکاری ساختمان
• پیمانکاری آب
• پیمانکاری خدمات

شکایت پیمانکار از کارفرما در خصوص هر یک از موارد پیمانکاری گفته شده قابل طرح خواهد بود.

قرارداد پیمانکاری

به طور کلی قرارداد پیمانکاری، قراردادی است که به موجب آن کارفرما، انجام عملی با شرایط معین و در برابر وجه معین، در مدت مشخص را به شخص حقیقی یا حقوقی به نام پیمانکار (مقاطعه کار) واگذار می‌کند؛ موضوع قرارداد پیمانکاری ممکن است ایجاد ساختمان، حمل و نقل و یا تهیه و تدارک کالا باشد.

مراجع حل اختلاف در قانون کار

پیمانکاری از قراردادهای مستمر می‌باشد که کارهای اجرایی در آن زمان انجام و در مدت معینی به سرانجام می‌رسد؛ عامل زمان تاثیر به سزایی در اجرای این قرارداد دارد و آن را نباید دست کم گرفت.

به همین دلیل مدت پیمان در سند موافقت‌نامه صریحا و مشخصا قید می‌شود تا آغاز و پایان آن به هر روی، برای دو طرف روشن و بی‌ابهام باقی بماند.

قراردادهای پیمانکاری از جمله قراردادهای رایج در جامعه می‌باشد، اما آن‌قدر که به سایر عقود پرداخته شده، به این قراردادها توجهی نشده است.

شیوه شکایت پیمانکار از کارفرما

در زمان اجرای موضوع پیمان اتفاقات مختلفی ممکن است رخ دهد، برخی خارج از اراده طرفین و بعضی دقیقا به خود طرف‌ها مرتبط می‌باشد.

در هر دو حالت احتمال این‌که اختلافی بین کارفرما و پیمانکار بروز کند، نه تنها بعید نیست، بلکه در برخی موارد این اختلافات به اوج خود می‌رسد.

بروز اختلاف بین اشخاص به طور اعم و بین طرف‌های قرارداد به طور خاص، امری طبیعی است و جملگی از طبیعت و ذات آدمی نشات می‌گیرد.

پیمان های دسته جمعی کار

اختلاف در اندیشه انسان‌ها هر چند ذاتی و به هر حال امری میمون و مبارک برای رشد و تعالی آدمی است، اما در اجرای هر قراردادی ممکن است ضررهای مادی و معنوی برای هر یک و یا هر دو طرف قرارداد وارد شود که البته این را نمی‌توان به عنوان اتفاقی خوشایند تعبیر و تفسیر نمود، به ویژه آن‌که موضوع قرارداد به طرح‌های عمرانی و ملی مربوط باشد.

پس، چاره کار این است که برای سهولت اجرای قرارداد این اختلافات را از میان برداشت تا راه برای حصول نتیجه قرارداد هموار گردد. بنابراین در صورت بروز اختلاف در قراردادها حل و فصل آن ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.

قرارداد پیمانکاری

اصولا قرارداد به عنوان یک واقعیت اجتماعی بر اساس ماده ۱۴۰ قانون مدنی، یکی از اسباب و وسایل تملک اموال و جابه‌جایی دارایی‌ها شناخته شده و در آن ماده چند چیز از اسباب تملک اموال شناخته شده که عقود و قراردادها یکی از آنهاست.

در اینجا نیازی نیست که موارد مذکور در آن ماده یکایک برشمرده و بیان شود، اما از ذکر این نکته فارغیم که دولت‌ها در همه کشورها وظیفه دارند به اختلافات افراد و آحاد ملت خود رسیدگی و فصل خصومت کنند.

یکی از این اختلافات، شاید در اکثر موارد می‌تواند ناشی از عقود و معاملات باشد.

حل اختلاف با پیمانکار در مراجع دادگستری
 اصل ۱۵۷ قانون اساسی و مواد ۱ تا ۳ قانون آیین دادرسی مدنی

دادگستری مرجع رسمی رسیدگی به تظلمات عمومی می‌باشد و اشخاص همگی می‌توانند اختلافات و شکایات و درخواست‌های خود و شکایت پیمانکار از کارفرما را حسب مورد به دادگاه‌های مربوط به دادگستری ارجاع داده و تظلم خواهی و دادخواهی کنند.

در قراردادهای پیمانکاری می‌توان در صورتی که موضوع اختلاف مثلا مطالبه پول و اجرت پیمانکار می‌باشد؛ دادخواست مطالبه وجه ثبت نمود یا اگر موضوع عمل پیمانکار به تعهداتش می‌باشد دادخواست التزام به تعهد و قرارداد،‌ جبران خسارات یا فسخ قرارداد پیمانکاری تقدیم کرد.

مشاوره حقوقی مطالبه خسارت از کارفرما

در صورتی که قراردادی موجود است؛ می‌توانید به قرارداد استناد کنید و چه بهتر که این قرارداد را در دفتر اسناد رسمی به ثبت برسانید تا هم ار قدرت‌ها و مزیت‌های ثبتی و اجرایی سند رسمی بهره‌مند شوید و هم در دادگاه بتوانید به آن استناد کنید و نگران انکارش از طرف مقابل نباشید.

چرا که اسناد رسمی در محاکم اصل بر صحت و اعتبار بالای آنان می‌باشد و اثبات خلافش بسیار دشوار است؛ در صورتی که قراردادی مکتوب نیست و با آوردن دو شاهد مرد می‌توانید وقوع قرارداد را اثبات کنید.

روند رسیدگی به شکایت پیمانکار از کارفرما در قراردادها

روند رسیدگی به دعاوی در انواع سه‌گانه (ساخت، کلید گردان، طرح و ساخت) قراردادهای فیدیک نسبتاً یکسان است.

اگر پیمانکار به استناد هر یک از موارد مندرج در جدول پیوست، خود را محق به دریافت هرگونه تمدید مدت تکمیل و یا مطالبات اضافی بداند، باید مراتب را در کمتر از ۲۸ روز به کارفرما اعلام نماید و رویداد و یا وضعیت که منجر به ادعا شده را شرح دهد.

همچنین پیمانکار موظف است در کمتر از ۴۲ روز پس از آگاهی از رویداد یا وضعیت منجر به ادعا، جزئیات کامل ادعا شامل کلیه ادله و مبنای ادعا و میزان مدت تمدید و یا مطالبات اضافی مورد ادعا را به کارفرما ارسال نماید.

قرارداد پیمانکاری شخص حقیقی

بدیهی است که چنانچه تأثیر رویداد یا وضعیت منجر به ادعا ادامه داشته باشد، گزارش‌های پیمانکار موقت تلقی خواهد شد و پیمانکار باید در فواصل یک‌ماهه گزارش‌های موقت بعدی را به همراه گزارش تجمعی ادعا ارائه نموده و این رویداد را تا پایان رویداد مورد دعوی ادامه دهد.

کارفرما موظف است حداکثر تا ۴۲ روز پس از دریافت ادعا، مدارک و ادله‌ی موجود را بررسی نموده و نظر خود را در خصوص ادعای پیمانکار به‌صورت کتبی اعلام دارد.

در ادامه چنانچه میان ادعای پیمانکار و پاسخ کارفرما توافق وجود نداشته باشد، طبق قانون، شرایط عمومی پیمان اختلافات به هیئت حل اختلاف ارجاع می‌شود.

این هیئت سه‌ نفره که از دو نفر نماینده‌ی هر یک از طرفین و یک نفر مرضی‌الطرفین (مورد توافق دو نفر) تشکیل می‌شود، وظیفه‌ی رسیدگی به ادعا و اعلام رأی را دارد.

نقش داوری در قرارداد پیمانکاری چیست؟

داوری

یکی از شیوه‌های حل و فصل اختلافات و شکایت پیمانکار از کارفرما ارجاع اختلاف به داور مرضی‌الطرفین (مورد توافق) پیمانکار و کارفرما می‌باشد که در قرارداد ایشان معرفی شده و حدود اختیاراتش نیز مشخص گشته است که در مهلت مشخصی به اختلافات باید رسیدگی کرده و رای صادر نماید.

رای صادر شده از جانب داور اعتبار و قدرت اجرایی نیز دارد و البته کم هزینه‌تر است و هم سریع‌تر. درصورت عدم معرفی شخص خاصی می‌توانید از دادگاه نیز تقاضای تعیین داور و ارجاع اختلاف به داور را نیز بنمایید.

هیات رسیدگی به شکایات در مناقصات

یکی دیگر از شیوه های شکایت پیمانکار از کارفرما هیات‌های رسیدگی است.

اخیرا در قانون برگزاری مناقصات قانونگذار نسبت به این امر توجه نموده و در صورتی که اختلاف مربوط به مناقصات باشد هیاتی به نام «هیات رسیدگی به شکایات» به این شکایات و دعاوی رسیدگی می کند.

اساسنامه تشکیل این هیات‌ها نیز به تصویب مجلس شورای اسلامی نیز رسیده است.

مشاوره با وکیل تخصصی قراردادهای پیمانکاری

در آخر باید بگوییم که برای تمامی موضوعات کیفری و حقوقی که ممکن است همه ما درگیر آنها شویم باید با یک فرد متخصص و کسی که به تمام ابعاد موضوعات مانند اعتراض به رای و… مسلط است مشورت کنیم.

برای انجام مشاوره‌های تخصصی در تمامی زمینه‌ها می‌توانید با موسسه حقوقی مهر پارسیان در ارتباط باشید.

می‌توان برای حل اختلاف پیمانکار و کارفرما به داوری مراجعه کرد؟

بله هم می‌توان در قرارداد شرط نمود و هم می‌توان پس از اختلاف به داور مراجعه نمود.

آیا بدون داشتن قرارداد هم می‌توان از کارفرما شکایت کرد؟

بله بدون داشتن قرارداد نیز می‌توان با اثبات رابطه کاری از کارفرما شکایت کرد.