آزادی مشروط

با بررسی ماهیت، شرایط و آثار آزادی مشروط همراهتان هستیم.

آزادی مشروط فرصتی است که قبل از تمام شدن مدت محکومیت به محکومان در زندان داده می­ شود، تا اگر در مدتی که دادگاه مشخص کرده دستور های دادگاه را به موقع اجرا کنند، به آن­ ها آزادی مطلق بدهند. طبق قانون مجازات اسلامی قید حبس تعزیری قلمرو آزادی مشروط را تنها به حبس تعزیری منحصر کرده است و حبس­های دیگر را شامل نمی ­شود.

دلایل مختلفی برای پذیرش آن وجود دارد، مثل اینکه سبب می­شود که زندانیان در طول اجرای مجازات­ شان پیوسته به انجام اعمال پسندیده بپردازند و همچنین مانند ابزاری است که از تکرار جرم جلوگیری می ­کند و این­که هدف اصلاح مجرمان نیز تأمین می ­شود.

آزادی مشروط

منظور از آزادی مشروط، مجازات محکوم قبل از اتمام مدت آن معلق گردد و محکوم در طی دوره‌ ای تحت آزمایش قرار گیرد، تا هرگاه رفتار وی مطلوب و پسندیده بود، بطور مطلق آزاد شود و چنانچه معلوم شود که محکومیت جزایی وی را متنبه نکرده است، باقی­ مانده مجازات در حق وی اجرا گردد. علاوه ­بر آن به مناسبت رفتار ضد اجتماعی اخیر هم شدید تر مجازات شود.

اهداف آزادی مشروط

تأسیس حقوقی آزادی مشروط اهدافی را به شرح ذیل دنبال می­ کند که عبارتند از؛

الف – هدف اصلی مجازات اصلاح و تربیت مجدد مجرم برای زندگی کردن در اجتماع است و در صورتی که این هدف قبل از خاتمه محکومیت به دست آید ادامه بازداشت خلاف عقل و منطق و متضمن خطراتی برای فرد می‌ باشد علاوه­ بر آن در مخارج عمومی هم صرفه‌ جویی می‌ شود.

ب – وجود این نهاد حقوقی خود می‌ تواند انگیزه موثری در اصلاح و تربیت اجتماعی مجرمین باشد.

پ – یکی از هدف‌ های اصلی مجازات تربیت و تقویت روانی و اجتماعی مجرم است تا پس از خروج از زندان بتواند به شکل قانونی و مشروع در اجتماع به فعالیت مثبت بپردازد، این در حالی است که محیط زندان یک محیط تصنعی است که دور از شرایط کل حیات جامعه است و زندانی را با معیار ها و ضوابط خاص خود اجتماعی می‌ کند و افرادی که زیاد در این حیطه بمانند بعد از خروج از زندان قادر به کنش و واکنش مناسب با اجتماع بیرون نمی‌ باشند.

شرایط درخواست اعطای آزادی مشروط       

درخواست آزادی مشروط پس از گزارش رئیس زندان محل به تایید قاضی اجرای احکام می­ رسد. قاضی اجرای احکام یا دادستان موظف است مواعد مقرر و وضعیت زندانی را درباره تحقق شرایط مذکور بررسی و در صورت احراز آن، پیشنهاد آزادی مشروط را به دادگاه تقدیم نماید، تا دادگاه با رعایت شرایط زیر حکم به آزادی مشروط را صادر کند؛

شرایط ماهوی

• بنابر الزام محکومیت میبایست حبس باشد،
• نداشتن سابقه محکومیت به مجازات حبس، هر کس برای بار اول به علت ارتکاب جرمی به مجازات حبس محکوم شده باشد، می‌ تواند به موجب حکم دادگاه از آزادی مشروط برخوردار شود،
• گذراندن بخش از مجازات زندان،
• نشان دادن حسن اخلاق و رفتار در طول حبس،
• اطمینان از عدم ‌ارتکاب جرم در صورت آزادی،
• جبران ضرر متضرر از جرم؛ مجرم تا آن‌ جایی که استطاعت دارد باید ضرر و زیانی که مورد حکم دادگاه یا مورد موافقت مدعی خصوصی است بپردازد،
• وظایف و تکالیفی را که باید در مدت آزادی مشروط رعایت کند و انجام دهد،
• مدت آزادی مشروط کمتر از 1 سال و زیادتر از 5 سال نخواهد بود.

شرایط شکلی

پیشنهاد آزادی مشروط توسط سازمان زندان‌ ها و تایید دادستان یا قاضی ناظر زندان صورت می‌ گیرد. پس به درخواست محکوم یا وکیل وی ترتیب اثر داده نمی‌ شود. دادگاه نیز در پذیرش یا رد این درخواست اختیار دارد، ولی در صورت رد مانع از پیشنهاد مجدد نمی‌ باشد.

شرایط اعطای آزادی مشروط

طبق قانون مجازات اسلامی شرایط اعطای آزادی مشروط به شرح ذیل عبارتند از؛

• محکوم به حبس بیش از 10 سال، نصف محکومیت خود را گذارنده باشد.
• محکوم به حبس تا 10 سال  این مدت را گذرانده باشد.
• محکوم، در مدت اجرای مجازات پیوسته اخلاق و اعمال پسندیده داشته باشد.
• هم­چنین دادگاه باید اطمینان پیدا کند که محکوم پس از آزادی دیگر مرتکب جرم نمی­ شود.

مدت آزادی مشروط

طبق قانون مجازات اسلامی، مدت آزادی مشروط شامل بقیه مدت مجازات می‌ شود، لکن دادگاه می‌ تواند مدت آن را تغییر دهد، در هر حال آزادی مشروط نمی‌ تواند کمتر از 1 سال و بیشتر از ۵ سال باشد جز در مواردی که مدت باقی­ مانده از مجازات کمتر از 1 سال باشد که در این صورت مدت آزادی مشروط معادل بقیه مدت حبس می­ باشد. در نتیجه مدت آزادی مشروط 1 تا 5 سال است و  شامل باقی مدت حبس می‌ شود. چنانچه محکوم دستورات دادگاه را رعایت کند و مرتکب جرم جدیدی نشود امکان دارد که حکم آزادی مطلق است او صادر گردد.

جرایمی که مشمول آزادی مشروط نمی­ شود

 جرایمی که به سبب آن­ ها محکوم نمی‌ تواند از آزادی مشروط بهره­ مند شود؛

• جرایمی که فرد محکوم به اقامت اجباری و تبعید شده است.
• جرایمی که فرد محکوم به بازداشت بدل از جزای نقدی شده است. (بازداشتی به دلیل عدم پرداخت جزای نقدی باشد)
• جرایمی که فرد محکوم به حبس در اثر عدم رعایت مفاد مجازات تکمیلی شده است.
• جرم اسید پاشی و شروع به این جرم.
• جرایم مربوط به مواد مخدر با مجازات بیش از ۵ سال در حالی که قاضی به حداقل مجازات حکم دهد.

موارد لغو آزادی مشروط

طبق قانون مجازات اسلامی اگر محکوم در دوره آزادی مشروط دستور های دادگاه را انجام ندهد؛

• برای بار اول 1 تا 2 سال به مدت آزادی مشروط وی افزوده می­ شود،
• اگر مرتکب جرم جدیدی شود، علاوه­ بر مجازات جرم جدید، بقیه محکومیتش نیز به اجرا در می­ آید.

آثار ناشی از اجرای حکم آزادی مشروط

آثار ناشی از اجرای حکم آزادی مشروط، به شرح ذیل عبارتند از؛

•  مدت آزمایشی

در این مدت آزمایش محکوم بطور اصولی از آزادی مطلق استفاده می‌ کند، مگر اینکه دادگاهی که آزادی مشروط را به وی اعطاء نموده، محدودیت‌ های را برای وی مقرر کرده باشد. در این دوره مجازات‌ های تبعی در مورد محکوم جریان خواهد داشت. در واقع در این دوره کلیه آثار محکومیت به جای خود محفوظ خواهد بود غیر از قید و بند زندان.

نقص تکالیف در مدت آزمایشی

در این مدت هرگاه محکوم در زمان استفاده از آزادی مشروط مرتکب یکی از اعمال ذیل شود، بنا به تقاضای دادستان و بر طبق حکم دادگاه برای اجرای بقیه مدت مجازات به زندان بازگشت داده می‌ شود و مدتی که در آزادی مشروط گذشته جزء مدت محکومیت محسوب نخواهد شد؛

1. تکرار در نقض محدودیت‌ هایی که دادگاه به احتمال مقرر داشته، با وجود اخطار رسمی دادگاه صادر کننده حکم آزادی مشروط،
2. هرگاه ثابت شود که شخصی که از آزادی مشروط استفاده می‌ کند، برای اعتمادی که به او شده است شایسته نبوده است.

• دوران بعد از انقضاء مدت آزمایشی

در این دوران محکوم از آزادی عامل و قطعی برخوردار خواهد بود و مثل کسی است که همه مجازات را تمام و کمال تحمل کرده است.

نقص قانون آزادی مشروط

    سیستم آزادی مشروط قائم بر این فکر اساسی است که موجبات اصلاح اخلاقی محکوم‌ علیه (کسی که حکم بر علیه او صادر شده است) فراهم شود. برای میل به این هدف دو وسیله بکار برده می‌ شود؛

• نظارت بر اعمال و رفتار شخص آزاد شده در ایامی که به­ صورت مشروط آزاد شده.
• کمک مادی و معنوی به محکوم‌ علیه (کسی که حکم بر علیه او صادر شده است) تا بتواند خود را با محیط خانوادگی و شغلی و اجتماعی هماهنگ کند.

تفکیک کردن آزادی مشروط از تعلیق

آزادی مشروط از حیث اینکه موجب معافیت از اجرای مجازات می‌ شود با تعلیق مشابهت دارد ولی از جهت اینکه متهم را تنها از یک قسمت مجازات معاف می‌ نماید و هیچ‌ گاه منتج زوال محکومیت از دفتر سجل کیفری نمی‌ شود با تعلیق فرق دارد پس آثار سیستم آزادی مشروط نسبت به تعلیق محدود تر می‌ باشد. صدور حکم آزادی مشروط منوط است به پیشنهاد سازمان زندان‌ ها و اقدامات تامینی – تربیتی کشور و تأیید دادستان یا دادیار زندان.

در مدت آزمایشی، محکوم‌ علیه (کسی که حکم بر علیه او صادر شده است) بطور موقت از تحمل باقی­ مانده مدت مجازات حبس معاف می‌ گردد، اگر مجازات اصلی دارای آثار تبعی باشد، این آثار جریان خواهد داشت و مجازات‌ های تتمیمی مانند اقامت اجباری نیز همچنان به قوت خود باقی خواهد بود. اصل مدت آزمایشی شامل بقیه مدت مجازات حبس است.

اگر حسن رفتار محکوم علیه (کسی که حکم بر علیه او صادر شده است) ثابت شود از آزادی قطعی برخوردار خواهد بود ولی محکومیت کیفری او در سجل کیفری باقی خواهد ماند. زیرا آزادی مشروط بر خلاف تعلیق اجرای مجازات موجب زوال محکومیت کیفری نیست. محکوم­ علیه (کسی که حکم بر علیه او صادر شده است) اگر از دستور دادگاه تخلف کند یا مرتکب جرم جدیدی شود، بقیه محکومیت وی به اجرا در می‌ آید و مدتی که محکوم‌ علیه (کسی که حکم بر علیه او صادر شده است) به علت ارتکاب جرم جدید بازداشت بوده است و نیز مدتی که آزاد بوده جزء مدت محکومیت حبس به حساب نخواهد آمد.

مرجع صالح برای صدور حکم آزادی مشروط

مرجع صالح قضائی برای صدور حکم به آزادی مشروط، دادگاه صادر کننده حکم اصلی می­ باشد، به این نحو که دادستان یا قاضی اجرای احکام به دادگاه صادر کننده حکم اصلی، پیشنهاد می­ دهند و سپس قاضی صادر کننده حکم اقدام به صدور رای به آزادی مشروط می­کند.

پس هیچ گاه قاضی صادر کننده حکم، خود بی­ واسطه و بدون هیچ پیشنهادی اقدام به صدور رأی به آزادی مشروط نمی­ کند. لازم به ذکر است که دادگاه بعد از پیشنهاد هیچ الزامی به صدور رأی آزادی مشروط ندارد و به اختیار خود می­ باشد که رأی به آزادی مشروط بدهد یا ندهد.

همانطور که ملاحظه نمودید، پرونده‌ های کیفری پیچیدگی­ های زیادی دارند. با بهره‌ گیری از وکلای با تجربه‌ و مجرب موسسه حقوقی مهرپارسیان می­ توانید، در این خصوص گام موثری در رسیدن به هدف نهایی (پیروزی در پرونده خود) برداشته باشید. وکلای مبرز موسسه حقوقی مهرپارسیان، در حوزه دعاوی کیفری، با کلیه قوانین موجود و مربوط آشنایی کاملی دارند و به دلیل همین شناخت و تسلط، پس از بررسی پرونده یک راهکار مناسب جهت رسیدن به هدف نهایی، یعنی پیروزی انتخاب نموده و شما را در کلیه مراحل دعاوی خود، با مشاوره و راهنمایی موثرشان، همراهی می­ نمایند. مطمئن باشید با انجام این امر شانس پیروزی در پرونده مذکور چند برابر خواهد شد و از این بابت خیالتان راحت خواهد بود.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.