مطالبه وجه سفته

بهترین وکیل بانکی در این نوشتار به موضوع نحوه مطالبه وجه سفته پرداخته است.
چنانچه در این زمینه نیاز به مشاوره دارید با شماره تماس های مندرج در سایت تماس حاصل فرمایید.

بررسی نحوه دعوای مطالبه وجه سفته و مرجع صالح به رسیدگی دعوا مطالبه وجه سفته

سفته

سفته سندی است که به موجب آن، صادرکننده سفته متعهد می­ شود مبلغ درج شده در آن را در موعد مقرر یا به هنگام مطالبه طلبکار، در وجه شخص معین یا در وجه حامل و یا به حواله کرد پرداخت نماید. اگر دارنده بخواهد از مزاياي قانونی آن استفاده کند، بايد با مقررات مربوط به سفته آشنا باشد، در غير اين ‌صورت دارنده آن نمی­ تواند از امتيازات اين سند تجاری استفاده نماید و فقط می تواند به عنوان يک سند عادی از آن استفاده نماید. نحوه مطالبه سفته به این صورت می باشد که دارنده آن باید در سررسید مشخص شده نسبت به مطالبه آن اقدام کند. در صورتی که صادرکننده نسبت به پرداخت آن در سررسید اقدام نکند، دارنده باید ظرف مدت ده روز از تاریخ سررسید، نسبت به واخواست آن اقدام کند. واخواست به معنی اعتراض رسمی است نسبت به سفته ای که در سررسید وجه آن پرداخت نشده است و واخواست بر علیه صادرکننده به ­عمل می آید.

شرایط اساسی صدور سفته

1. امضاء یا مهر صادرکننده

صادرکننده سفته باید نسبت به امضاء یا مهر سفته اقدام نماید، در غیر این صورت سفته اعتبار خود را به عنوان سند عادی و سند تجاری از دست می­ دهد.

2. نام و نام خانوادگی صادرکننده (متعهد)

باید در سفته ذکر شود از بابت نسبی بودن دعاوی.

3. گیرنده وجه (متعهدله)

باید در سفته ذکر شود، در غیر این صورت حامل محسوب و قابل مطالبه از طرف هر شخص می­ باشد.

4. تاریخ صدور

تاریخ صدور سفته (شامل روز، ماه، سال) باید با حروف نوشته شود. در غیر این صورت سفته تبدیل به یک سند عادی می­ شود. در صورتی که تاریخ بیش از یکبار به حروف نوشته شود، تاریخ نزدیک تر معتبر است.

5. مبلغ سفته

مبلغی که باید پرداخت شود، باید به حروف نوشته شود (علاوه بر آن نوشتن مبلغ به عدد اشکالی ندارد) و مبلغ سفته بیشتر از مبلغ اسمی آن نباشد. در صورتی که مبلغ بیش از یکبار به حروف نوشته شود و در صورت بروز اختلاف، مبلغ کمتر دارای اعتبار است و اگر مبلغ به حروف و عدد نوشته شود و در صورت بروز اختلاف مبلغ به حروف دارای اعتبار است.

6. تاریخ پرداخت

تاریخ پرداخت سفته باید بر روی آن قید شود.

نکته: در صورتی که سفته بابت ضمانت می­ باشد، باید روی سفته «بابت ضمانت کاری» قید شود.

نکته: در ظهرنویسی باید به امضاء ظهرنویس برسد و ممکن است در ظهرنویسی تاریخ و اسم کسی که برات به او انتقال داده می‌ شود، قید گردد.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.

ضمانت اجرای عدم رعایت شرایط اساسی صدور سفته

1. در صورت عدم رعایت شرایط اساسی سفته، که منجر به صدور آن شود، فاقد وصف سند تجاری است، سند مذکور به عنوان یک سند عادی، دلالت بر مدیونیت متعهد اصلی دارد.
2. در صورتی که سفته فاقد تاریخ باشد سفته به رویت محسوب می­ شود، یعنی تاریخ رویت سند، تاریخ صدور محسوب می­ شود.
3. اگر سفته در وجه شخص معینی صادر شود نام وی باید بطور حتم ذکر شود و اگر ذکر نشود، عنوان در وجه حامل در آن ذکر می­ شود.

نکته: ضمانت اجرای رعایت مندرجات در قانون تجارت تصریح نشده است، اما عدم رعایت شرایط الزامی موجب می­ شود سند، اعتبار سند تجاری سفته را نداشته و سند عادی محسوب می­ شود.

نحوه صدور سفته

پس از تهیه برگه سفته و درج مواردی چون؛ نام گیرنده، مبلغ، تاریخ صدور و نحوه پرداخت آن و جهت صدور سفته، صادرکننده آن را مهر و امضاء می­ کند و در نتیجه به پرداخت مبلغ سفته متعهد می­ شود.

ظهرنویسی یا پشت نویسی سفته

منظور از ظهرنویسی یا به عبارتی پشت ‌نویسی، معمولا برای انتقال از یک شخص به شخص دیگر است. اگر سفته با ظهرنویسی‌ های متعدد به اشخاص گوناگون منتقل شود، علاوه بر صادرکننده، همگی ظهرنویس ‌ها در مقابل دارنده آن مسئولیت تضامنی دارند. یعنی این که دارنده در صورت عدم وصول، می‌ تواند به هر کدام از آن‌ ها اعم از دارنده و ظهرنویس به صورت منفردا و به صورت مجتمعا مراجعه نماید. بنابراین، علاوه بر صادرکننده کلیه ظهرنویس ها مسئول پرداخت وجه می­ باشند.

مدت مطالبه وجه سفته

بهره مندی دارنده از مزایای سفته منوط به انجام وظایفی از جمله رعایت مهلت ­های قانونی مطالبه وجه سفته است که به ­موجب قانون برعهده دارنده قرار گرفته است که عبارتند از؛

• دارنده سفته مکلف است در زمان مقرر نسبت به مطالبه سفته اقدام نماید. در صورتی که صادرکننده سفته اقدام به پرداخت آن در موعد مقرر نکند، دارنده سفته می­بایست ظرف مدت 10 روز از تاریخ سررسید سفته نسبت به واخواست آن اقدام نماید.
• در مورد سفته ­هایی که به صورت عندالمطالبه صادر می­ شود، دارنده باید درنهایت ظرف 1 سال از تاریخ صدور، وجه آن را مطالبه نماید، مگر اینکه بین طرفین سفته، توافق دیگری صورت گرفته باشد.
• اگر در سفته، موعد معینی برای پرداخت قید شده باشد، دارنده موظف است در همان تاریخ، وجه سفته را مطالبه کند و در صورتی که صادرکننده مبلغ سفته را نپردازد، ظرف 10 روز از تاریخ سررسید، اعتراض عدم تأدیه را به عمل آورد.
• اگر محل تأدیه سفته در ایران باشد، دارنده باید ظرف 1 سال از تاریخ اعتراض، اقامه دعوا نماید و در سفته هایی که محل تأدیه آن ها خارج از ایران است، مهلت اقامه دعوا، 2 سال از تاریخ اعتراض عدم تأدیه است.

واخواست سفته

واخواست سفته به معنای مطالبه رسمی سفته یا اعتراض به عدم پرداخت آن است، از این جهت واخواست سفته مثل درخواست گواهی عدم پرداخت چک است. دارنده سفته حداکثر ظرف ۱۰ روز از زمان سررسید سفته، ازطریق فرم ­های چاپی مخصوص که توسط وزارت دادگستری تهیه می‌ شود و یا فرم های مخصوص بانکی، موظف است مراتب اعتراض خود به عدم پرداخت وجه سفته را رسما به بدهکار اعلام نماید. این اعتراض واخواست نامیده می‌ شود.

واخواست در برگه های چاپی که از طرف وزارت دادگستری تهیه شده نوشته می­ شود. علاوه بر این بانک­ ها نیز واخواست نامه چاپی مخصوص دارند، نسخه اصلی واخواست­ نامه به واخواست کننده و نسخه دوم واخواست نامه را مامور ابلاغ به محل اقامت صادرکننده می­ دهد و نسخه سوم واخواست در دفتر دادگاه بایگانی می­ گردد.

برای اینکه دارنده از مزایای اسناد تجاری استفاده نماید و علیه ظهرنویس هم اقدام کند، دارنده باید ظرف 1 سال از تاریخ واخواست، نسبت مطالبه سفته اقدام و دادخواست خود را به دادگاه تقدیم کند. اگر دارنده ظرف 1 سال نسبت به مطالبه آن اقدام نکند، دعوی او علیه ظهرنویس­ ها پذیرفته نمی­ شود و اگر دارنده سفته در مهلت 10 روزه نسبت به واخواست سفته اقدام کرده و ظرف مدت 1 سال اقامه دعوی کرده باشد، می­ تواند از دادگاه تقاضای توقیف اموال را به میزان خواسته اش بخواهد.

دادگاه به محض تقاضای دارنده برای توقیف اموال، باید به میزان مبلغ خواسته از اموال طرف مقابل به عنوان تأمین توقیف کند.

مزیت واخواست کردن سفته این است که می‌ توان علیه کسانی که سفته را پشت‌ نویسی کرده‌ اند، نیز طرح دعوا کرد. اگر سفته واخواست نشده باشد به مانند یک سند عادی بوده و امکان مطالبه وجه آن از ضامن ‌ها وجود ندارد.

مدت زمان واخواست

مهلت واخواست سفته ۱۰ روز بعد از تاریخ سررسید می­ باشد. واخواست اولین اقدام بر روی سفته بوده در صورتی که مهلت 10 روزه سپری شود، آن سفته امتیاز اسناد تجاری را نخواهد داشت و نمی­ توانید از امتیازات اسناد تجاری استفاده کنید و تنها یک سند عادی محسوب می­ شود. به عبارت دیگر، بدون انجام واخواست نیز مطالبه آن امکان­ پذیر است اما تنها به عنوان یک سند عادی می­ توانید نسبت مطالبه آن اقدام کنید.

آثار ناشی از رعایت مهلت قانونی طرح دعوی مطالبه وجه سفته

مهلت طرح دعوی به طرفیت صادرکننده و ظهرنویسان پس از واخواست، حداکثر 1 سال برای خوانده ­هایی که ساکن ایران هستند و 2 سال برای خوانده ­هایی که مقیم خارج از کشور هستند می­ باشد. در صورت عدم رعایت مواعد مذکور، از امتیازاتی نظیر مسئولیت تضامنی صادرکننده و ظهرنویسان، صدور قرار تامین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی محروم شده و باید مثل پرونده ‌های عادی مطالبه وجه، به پرونده رسیدگی شود.

نکته: دادخواست مطالبه وجه سفته، از زمره دعاوی مالی می­ باشد که نیازمند پرداخت هزینه دادرسی به عهده خواهان می­ باشد.

طرح دعوای مطالبه وجه سفته

• اولین­ گام برای مطالبه وجه سفته واخواست آن است. فرم نامه واخواست را می‌ توان از بانک‌ ها یا دادگاه تهیه کرد. این نامه ضمیمه دادخواست شده و به دادگاه ارائه می‌ شود.
• تنظیم و تسلیم دادخواست مطالبه وجه سفته در این مرحله زمان ‌بندی اهمیت زیادی دارد. زیرا در صورت عدم واخواست، سفته به سندی عادی تبدیل خواهد شد. هزینه هر واخواست تقریباً معادل دو درصد از ارزش سفته خواهد بود.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.

مدارک لازم جهت طرح دعوی مطالبه وجه سفته

مانند تمام پرونده ‌های حقوقی، تکمیل و تقدیم فرم مخصوص دادخواست، اولین اقدام جهت شروع پرونده می­ باشد که این مدارک به شرح ذیل عبارتند از؛

• اظهارنامه،
• گواهی ابلاغ،
• گواهی واخواست سفته،
• کپی برابر اصل سفته،
• کپی برابر اصل کارت ملی طلبکار،

• اگر دادخواست به طرفیت ظهرنویسان نیز طرح شده باشد از دیگر مدارک مورد نیاز جهت طرح دعوی مطالبه وجه سفته می­ باشد،

• اصل وکالتنامه وکیل.

مرجع صالح به رسیدگی دعوی مطالبه وجه سفته

طبق «قانون آئین­ دادرسی مدنی» و «قانون شوراهای حل اختلاف» با توجه به مبلغ سفته نیز دو نوع مرجع جهت رسیدگی به درخواست مطالبه وجه سفته از ضامن صالح هستند که به شرح ذیل عبارتند از؛

•  شورای حل اختلاف

در دعاوی مطالبه وجه سفته ­هایی با مبلغ کمتر از 20 میلیون تومان، صالح به رسیدگی است.

• دادگاه حقوقی عمومی

در دعاوی مطالبه وجه سفته ‌هایی با مبلغ بیشتر از 20 میلیون تومان، صالح به رسیدگی است.

شورا یا دادگاه، فرد صادرکننده سفته را فرا می‌ خواند و قرار تأمین صادر می‌ کند. جلسه رسیدگی به دعوی تشکیل می‌ شود و فرد بدهکار نیز به این جلسه خوانده خواهد شد، طبق قانون چگونگی اجرای محکومیت ­های مالی شکایت از صادرکننده سفته می ‎تواند منجر به حکم پرداخت عین مال شود، یعنی باید عین آن مال را تمام و کمال به طلبکار پرداخت کند و اما اگر بدهکار، پس از صدور رأی در مهلت مقرر اقدام به پرداخت داوطلبانه وجه سفته ننماید و اعسار از پرداخت یکجای محکوم­ به را نیز به اثبات نرساند، با درخواست طلبکار تا زمان پرداخت وجه سفته و یا اثبات اعسار، بازداشت خواهد شد تا دادگاه مال یا طلب را از صادرکننده بگیرد و به طلبکار تقدیم می‎‌ کند (یا اموال را ضبط می‏‎ کند) و اگر ادعای اعسار صادرکننده ثابت شود، دادگاه به او فرصت می‏ ‎دهد تا بدهی را به صورت اقساطی پرداخت کند.

نکته: اگر شخص بدهکار در دادگاه حاضر نشود و مکانش نیز نامعلوم باشد، دادخواست در 1 روزنامه کثیرالانتشار چاپ می‌ شود. در صورتی که بدهکار همچنان خود را معرفی نکند، فرد محکوم شده و به صورت غیابی رأی صادر و اجرا می‌ شود.

تأمین خواسته یا توقیف اموال وجه سفته

قانونگذار به منظور حفظ حقوق مدعی و جلوگیری از این امر که خوانده از زمان طرح دعوی تا صدور حکم و اجرا آن اموال خود را انتقال و يا به هر طريقی مخفی نموده و اجرای حكم را با مشكل مواجه نمايد و محكوم ­له در زمان اجرای حكم با خوانده بی مال مواجه گردد، تامین خواسته را پیش بینی نموده است تا خواهان قبل از صدور حكم به منظور اينكه زمينه اجرای حكم قطعی به جهت عدم شناسايی مال از محكوم ­عليه متعذر نگردد و بتواند مال معينِ مورد طلب و يا معادل آن را از اموال خوانده توقيف نمايد و طبق قانون تجارت و قانون آئين دادرسی دادگاه ‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، قرار تأمين خواسته معادل خواسته از اموال بلامعارض خوانده كه جزو مستثنيات دين نباشد، ممکن است.

طبق قانون اجرای احكام مدنی مهمترين اثر تأمين خواسته اين است كه هرگونه نقل و انتقال نسبت به اموال توقيف شده بی اثر بوده و خواهانی كه اقدام به توقيف اموال نموده است، به استثنای موارد خاص، نسبت به بقيه طلبكاران اولويت دارد.
از سوی دیگر، خوانده حق دارد در صورتی كه قرار تأمين اجرا شده ولی خواهان در نهايت به موجب رأی قطعی محكوم به بطلان يا بی حقی دعوی گردد، پس از قطعيت، خسارات ناشی از اجرای قرار تأمين خواسته را مطالبه نمايد.

مسئولیت متعهدان پرداخت وجه سفته

در فرضی که دارنده وظایف قانونی خود را انجام داده و مواعد ثبت اعتراض و طرح دعوا را نیز رعایت کرده باشد، می­ تواند به صادرکننده و ظهرنویسان مراجعه کند. صادرکننده و ظهرنویسان در برابر دارنده نسبت به کل وجه سفته مسئولیت تضامنی دارند و دارنده می ­تواند به هر یک از آن ها، به ­صورت جمعی یا فردی مراجعه نماید و کل مبلغ سفته را مطالبه کند.

دارنده که به وظایف خود عمل کرده باشد در مراجعه به ظهرنویسان ملزم به رعایت ترتیب نیست و می تواند کل مبلغ را از هر یک از ظهرنویسان مطالبه کند و اگر دارنده به وظایف خود عمل نکرده یا مواعد قانونی را رعایت نکرده باشد، حق رجوع به ظهرنویسان را از دست داده و تنها می ­تواند به صادرکننده سفته مراجعه نماید.

مسئولیت ضامن وجه سفته

مسئولیت ضامن تابع مسئولیت مضمون ­عنه است؛ یعنی اگر دارنده طبق ضوابط فوق حق رجوع به مضمون­ عنه را داشته باشد به ضامن او نیز می­ تواند رجوع کند و اگر به هر علتی حق مطالبه وجه از مضمون ­عنه را نداشته باشد، به ضامن او نیز نمی ­تواند مراجعه نماید.

حق حبس در تأدیه وجه سفته

کلیه مسئولان سفته برای تأدیه وجه آن، حق حبس دارند. یعنی که می­ توانند پرداخت وجه سفته را منوط به تسلیم سفته و مدارک مربوط به اعتراض عدم تادیه نمایند. چنانچه دارنده با وجود دریافت مبلغ، از تسلیم سفته خودداری کند، صادرکننده می ­تواند با اقامه دعوای استرداد لاشه سفته، الزام او را از دادگاه بخواهد.

نحوه مطالبه وجه سفته از ورشکسته

اگر یکی از مسئولین پرداخت سفته یا برخی از آنان ورشکسته شوند، دارنده می ­تواند در هیأت غرمای هرکدام از مسئولین که بخواهد وارد شود، همچنین می ­تواند در هیأت غرمای همه مسئولین ورشکسته وارد شود.

نحوه مطالبه وجه سفته از سوی دارنده فاقد اهلیت

تأدیه سفته در وجه دارنده محجور یا ورشکسته معتبر نبوده و متعهد پرداخت وجه سفته باید مبلغ را به نماینده قانونی محجور یا مدیر تصفیه ورشکسته بپردازد. پرداخت وجه سفته به محجور موجب برائت ذمه صادرکننده نخواهد بود و اگر مبلغ نزد محجور تلف شود، صادرکننده باید دوباره وجه سفته را پرداخت نماید.

سفته حسن انجام کار یا سفته ضمانت انجام کار

در بعضی از شرکت­ های خصوصی مرسوم است که از کارکنان بابت ضمانت حسن انجام کار سفته با مبالغ معین و یا نامعین دریافت می‌ شود که به آن سفته حسن انجام کار یا سفته ضمانت انجام کار اطلاق می ­شود که کارفرما حین استخدام از کارگر دریافت می کند تا به واسطه آن از اجرای تعهدات قراردادی از جانب وی مطمئن شود.

در خصوص تعهدهای قراردادی، بطور حتم در قرارداد جزئیات قرارداد مشخص شود، چون ممکن است منجر به اختلافات بین کارگر و کارفرما و سوءاستفاده کارفرما شود، یعنی اگر در قرارداد منعقده مابین کارگر و کارفرما، شماره سفته نوشته شده باشد و در متن سفته نیز قید شود که بابت حسن انجام کار است، عدم بدهی صادرکننده و ظهرنویسان به دارنده سفته محرز است و اگر پیمانکار یا کارگر قصوری مرتکب نشده باشد، کارفرما حق استفاده از سفته را ندارد و در صورت اثبات قصور یا تقصیر در دادگاه امکان استفاده از سفته و وصول وجه سفته را دارد. در غیر این صورت و مقصر نبودن، اقدام کارفرما جهت وصول سفته خیانت درامانت محسوب می‌ شود. اما اگر در قرارداد قید نشده باشد، وصف تجریدی و عدم توجه ایرادات به اسناد تجاری حاکم است و اثبات ضمانتی یا امانتی بودن سفته مشکل است.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.

شرایط اساسی صدور سفته حسن انجام کار یا سفته ضمانت کار

برای صدور سفته حسن انجام کار یا سفته ضمانت کار، رعایت شرایط اساسی ذیل الزامی است؛

• باید بدون تاریخ صادر شود و به جای درج تاریخ «عبارت سفته بابت حسن انجام کار» قید شود،
• باید در متن سفته قید شود که سفته صادره بابت ضمانت قرارداد استخدام می ­باشد و شماره قرارداد درج شود،
• نام دریافت کننده سفته، در سفته قید شود و به هیچ وجه سفته به صورت حامل صادر نشود،
• در قرارداد همکاری (استخدام) حتما شماره سفته حسن انجام کار یا سفته ضمانت انجام کار را قید شود،
• بایستی از سفته ضمانت انجام کار کپی تهیه شود یا ته برگ سفته را نزد شخص ارائه دهنده سفته مذکور نگه داشته شود تا چنانچه کارفرما بعد از پایان مدت استخدام از استرداد سفته خودداری نمود، بتوان از طریق مرجع قضایی اقدام نمود.

تفاوت دعوای مطالبه وجه سفته با چک

سفته، مانند چک از اسناد لازم ­الاجرا محسوب نمی شود و امکان طرح دعوی وصول وجه سفته در اداره اجرای اسناد رسمی اداره ثبت اسناد امکان پذیر نیست، بلکه فقط محاکم حقوقی دادگستری و در مواردی با رعایت نصاب مبلغ، شوراهای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی به دعوی مطالبه وجه سفته را دارند و سفته مانند چک با رعایت شرایط، ضمانت اجرای کیفری ندارد و در هر صورت، دعوی مطالبه وجه سفته باید از طریق محاکم حقوقی طرح و پیگیری شود و مرجع صالح به رسیدگی دادگاه محل اقامت خوانده است. به عبارت دیگر، سفته سند پرداخت وجه نقد است و عقد نیست که دادگاه محل انجام تعهد در رسیدگی به آن صالح باشد؛ بنابراین تنها دادگاه محل اقامت خوانده صالح به رسیدگی نسبت به مطالبه وجه آن است.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.