همه چیز درباره اعسار

با موضوع همه چیز درباره اعسار همراهتان هستیم.
بهترین راه‌های اثبات اعسار را بخوانید.

اعسار یا همان اثبات ناتوانی مالی در دادگاه‌ها کمک می‌کند که اشخاص حسب مورد از پرداخت محکومیت‌های مالی شانه خالی کنند و یا فرصت کافی دریافت کنند.
از دیگر سو اشخاصی که می خواهند خود را از پرداخت هزینه‌های دادرسی مربوط به ثبت دعوی یا زیان هزینه دادرسی ناشی از محکومیت معاف نمایند می توانند با خواندن این مقاله تصمیم درستی در این خصوص بگیرند.

اعسار چیست؟

اعسار از پرداخت هزینه دادرسی: به این معنا است که شخص دادخواست دهنده ادعا دارند که از پرداخت هزینه دادرسی دعوایی که طرح کرده است عاجز است این دادخواست ممکن است دادخواست بدوی واخواهی تجدیدنظر یا غیره باشد.

اعسار از پرداخت محکوم به این معنا است که شخصی که به پرداخت وجه یا مالی محکوم شده است ادعا داشته باشد که از پرداخت آن وجه یا مال عاجز است و تقاضای مهلت یا تقسیط کند.

اثر اعسار اثبات شده بر سایر دعاوی

اگر در خصوص شخصی برای یکی از مراحل دادرسی مانند مرحله بدوی حکم اعسار از هزینه دادرسی صادر شود می‌تواند از این حکم در سایر مراحل همان پرونده مانند تجدید نظر و فرجام مطابق ماده ۵۰۸ از قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی استفاده نماید.

اثبات اعسار از هزینه دادرسی دعاوی اصلی موجب معافیت از هزینه دادرسی دعاوی تاریخ مانند جلب ثالث که طرح خواهد شد نیست.
اگر شخصی در دعوای اصلی اعسار خود را از هزینه دادرسی ثابت کرده باشد سپس اقدام به افزایش خواسته کند نسبت به هزینه دادرسی افزایش خواسته نیز معسر تلقی می‌شود.

مشاوره حقوقی اعسار در کلاهبرداری

حکم اعسار از هزینه دادرسی که در یک دعوا صادر شده در سایر دعاوی که همان خواهان ترک کرده تاثیر ندارد مگر به دو شرط که به نحو همزمان باید مطابق ماده ۵۰۹ از قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مجرا باشد.
خوانده دعوی یکی و یکسان باشد.

این دعاوی همزمان طرح شده باشد منظور از همزمانی آن است که این دعاوی در یک تاریخ تر شده باشد که به موجب یک دادخواست باشد که به موجب دادخواست‌های متعدد که در یک دادگاه باشد یا در چند دادگاه

پرسش: شخصی که از پرداخت هزینه دادرسی معسر بوده در جریان دادرسی فوت می‌کند دادگاه چه اقدامی نسبت به ورثه باید انجام دهد؟
مطابق ماده ۱۰۵ از قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی دادرسی با مشخص شدن وراث متوفی متوقف می‌شود از آن که وراث متوفی مشخص شدند دادرسی نسبت به آن‌ها جریان می‌افتد با توجه به آنکه در این دعوا هزینه دادرسی پرداخت نشده و اعسار نیز ویژه خود شخص است و به وارث نمی‌رسد خطاب به وارث اخطار رفع نقص مبنی بر پرداخت هزینه دادرسی صادر می‌شود.

در این صورت هر یک از وراث باید نسبت به سهم خود از دعوای مطروحه ظرف مهلت ده روز از ابلاغ نسبت به پرداخت هزینه دادرسی اقدام کند یا اینکه در همان مهلت ۱۰ روزه مجدداً مانند مورث خویش دادخواست اعسار بدهد تا بتوانند اعسار خود از پرداخت هزینه‌های دادرسی را اثبات کند رسیدگی به دعوا نسبت به هر یک از وراث که هزینه دادرسی مربوط به خویش را می پردازد ادامه می یابد و نسبت به وارثی که هزینه دادرسی نپرداخته و اعسار خود را نیز اثبات نکرده باشد مطابق ماده ۵۴ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی قرار رد دادخواست صادر می‌شود.

ویژگی اعسار از هزینه دادرسی

اثبات اعسار نیازمند طرح دعوا است این دعوا دعوای غیر مالی است دعوای اعسار از هزینه دادرسی طبق رای وحدت رویه شماره ۶۶۲ سال ۸۲ که بیان داشته با توجه به غیر مالی بودن دعوای اعسار این دعوا غیر مالی محسوب و دعوای اعسار از محکوم به نیز طبق ماده ۱۴ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی غیر مالی شناخته شده است.
اعسار ویژه خود شخص است. یعنی اعصار به ورثه متوفی تسری پیدا نمی‌کند و اگر وارث نیز مدعی اعسار باشد باید ادعای خود را مطابق ماده ۵۱۰ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی اثبات نماید.

اعسار نهادی موقتی است بنابراین اگر مدعی اعسار حکمی به نفعش صادر شود و از آن حکم مالی به دست آورد هزینه دادرسی از او دریافت می‌شود شیوه دریافت هزینه دادرسی بدین نحو است که مامور اجرا یا همان دادورز قبل از پرداخت مالی که باید به خواهان دعوا داده شود هزینه دادرسی را از آن کسر می‌کند یا اگر مورد محکومیت وجه نقد نباشد هزینه دادرسی بدون نیاز به رسیدگی قضایی و صدور اجراییه از اموال کسی که حکم به نفع او صادر شده است من جمله اموال مورد حکم مطابق ماده ۵۱۱ از قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی وصول می‌شود.

مشاوره حقوقی اعسار مهریه

اعسار ممکن است کلی یا جزیی باشد یعنی ممکن است شخص فعلاً نسبت به پرداخت کل هزینه دادرسی یا محکومه به معاف شود. یا آنکه نسبت به پرداخت بخشی از آن معاف شود بند ۱ ماده ۵۱۳ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی این موضوع را مشخص کرده است.

ملاک اعسار عدم کفایت دارایی برای پرداخت مبالغ مذکور است یا عدم دسترسی به اموال هم می‌تواند مصداق بارز اعسار باشد.
بدیهی است که در بررسی عدم کفایت دارایی و مستثنیات دین لحاظ نمی‌گردد زیرا قرار نیست که شخص مبلغ هزینه دادرسی یا محکوم به را از محل اموال ضروری زندگی که همان مستثنیات دین است بپردازد و ماده ۵۰۴ از قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی این مقرره را مشخص نموده است.

حکم اعسار یا عدم انحصار در زمان‌های آتی و آینده از اعتبار امر رسیدگی شده برخوردار نیست چراکه شرایط مالی اشخاص از جهت اعسار یا تمکن مالی امری است که در هر زمان ممکن است دچار تغییر شود بنابراین اگر سابقاً ادعای اعسار شخصی رد شده باشد هیچ منعی برای ادعای مجدد اعسار در سایر دعاوی وجود ندارد.

نحوه مطرح ساختن دعوای اعسار از هزینه دادرسی

دعوای اعسار از هزینه دادرسی می تواند به موجب دادخواست جداگانه یا همراه با دادخواست اصل دعوا تر شود و ماده ۵۰۵ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی این مقرره را مشخص کرده است
با توجه به غیر مالی بودن دعوای اعسار برای طرح دعوای اعسار باید هزینه دادرسی دعاوی غیر مالی پرداخت شود البته برخی از حقوقدانان معتقدند که دعوای اعسار چه هزینه دادرسی چه اعسار از محکوم به از پرداخت هزینه دادرسی معاف است البته رویه قضایی و آنچه در دادگاه‌ها اتفاق می افتد بر خلاف این نظر است به عبارت دیگر در رویه قضایی و عرف دادگاه‌ها مدعی اعسار باید برای دعوای اعسار هزینه دادرسی بپردازد.

وفق ماده ۳۳۱ از قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی آرای صادره در خصوص اعسار با توجه به غیر مالی بودن قابل تجدیدنظر است.
برابر مواد ۳۶۷ و ۳۶۸ از قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی آراء صادره در خصوص اعسار قابل فرجام خواهی نیست.

نکات مهم در تنظیم دادخواست اعسار

دعوای اعسار از محکوم به هم در مرحله بدوی و هم تجدید نظر خارج از نوبت رسیدگی می‌شود اما اعسار از هزینه دادرسی چنین الزامی در قانون برایش وجود ندارد
آراء صادره در خصوص اعسار از هزینه دادرسی به تعبیر قانون همیشه حضوری است و در نتیجه قابل واخواهی نیست که ماده ۵۰۷ از قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی این مقرره را مشخص کرده است البته درباره اعسار از محکوم به چنین نیست و ممکن است حکم غیابی هم داشته باشیم‌.

خوانده این دعوا نیز همان شخصی است که دعوای اصلی اعم از بدوی واخواهی تجدید نظر علیه او مطرح شده است.
دلایل اعسار محدود به شهادت شهود نیست و می‌توان از سایر ادله مانند فیش حقوقی و قبوض تعدیه مخارج و دیون نیز بهره گرفت اما اگر مدعی اعسار بخواهد اعسار خود را با شهادت شهود اثبات کند برای اثبات اعسار از هزینه دادرسی مطابق ماده ۵۰۶ از قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی دو شاهد نیاز دارد.

وکیل اعسار محکومیت مالی

اگر دلیل اثبات هر دو نوع اعسار شهادت شهود باشد بر خلاف سایر دعاوی ضمیمه کردن استشهادیه الزامی است استشهادیه باید حاوی مفاد خاصی باشد و شرایط خاص شکلی در آن رعایت شده باشد که این مهم در ماده ۵۰۶ بدان اشاره گردید و همچنین ماده ۸ از قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی موید این مطلب است.

اعسار از هزینه دادرسی از اشخاص تاجر پذیرفته نیست مگر از کسبه جز همچنین از اشخاص حقوقی به شرکت‌های تجاری و چه سایر اشخاص حقوقی ادعای اعسار مطابق ماده ۵۱۲ از قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی پذیرفته نیست.
نسبت به تاجر و اشخاص حقوقی ورشکسته ادعای ورشکستگی جاری است و ورشکستگی جایگزین اعسار است برای آن‌ها.
البته کس به جز هم می‌توانند ادعای اعسار کنند هم می‌توانند درخواست صدور حکم ورشکستگی نمایند.

کسی که دعوای اعسار از پرداخت محکوم به طرح می‌کند، مثل همه کسانی که در محاکم طرح دعوا می‌کنند، باید مراحلی را پشت‌ سر بگذارد. مدیر دفتر دادگاه، ظرف دو روز از تاریخ وصول دادخواست اعسار، باید پرونده را به نظر قاضی برساند. چنانچه قاضی شهادت شهود را در دادگاه ضروری بداند، به مدعی اعسار اخطار می‌کند که در روز مقرر آنان را حاضر کند.

وکیل دادگستری دماوند

ممکن است دادگاه به همان شهادت‌نامه تفصیلی که ضمیمه دادخواست شده است اکتفا کند و ممکن است از مدعی اعسار بخواهد که شهود خود را حاضر کند. در این میان ذکر چند نکته ضروری است:
معافیت از هزینه دادرسی برای هر دعوا باید جداگانه دریافت شود، مگر آنکه چند دعوا، به‌ طور همزمان علیه یک نفر مطرح شده باشد که در این صورت، قبولی اعسار در یک دعوا در دعاوی دیگر نیز قابل استفاده است.

رای دادگاه در خصوص قبول اعسار، حضوری محسوب می‌شود، یعنی اگر خوانده اعسار در دادگاه حاضر نشود و هیچ لایحه‌ای هم نفرستد و در نتیجه از جلسه رسیدگی اطلاع حاصل نکند، حکم باز هم حضوری است؛ حتی اگر اخطاریه هم در شکل ابلاغ قانونی باشد.