حکم حجر

در مواردی که عقل رو به زوال می‌رود و تشخیص برخی امور برای برخی از افراد مقدور نمی‌باشد؛ حکم حجر برای چنین افرادی صادر می‌شود.

صدور حکم حجر نیازمند طرح دادخواست می‌باشد و یک نفر باید از دادگاه تقاضای بررسی وضعیت فرد مد نظر را نماید و سپس دادگاه با بررسی‌های انجام شده تصمیم خود در خصوص حجر فرد را به صورت صدور حکم حجر اعلام می‌کند.

در این نوشته که توسط وکیل پایه یک دادگستری تنظیم شده است به بررسی حکم حجر و شرایط و قواعد مربوط به آن پرداخته‌ایم.

چنانچه در این خصوص و سایر موارد حقوقی نیازمند مشورت گرفتن از وکیل پایه یک دادگستری هستید با شماره‌های مندرج در انتهای مقاله تماس بگیرید.

سوالاتی که پیرامون موضوع حکم حجر، توسط وکیل پایه یک دادگستری و با تجربه بررسی خواهند شد:

مراحل صدور حکم حجر چیست؟

چه اشخاصی می‌توانند درخواست صدور حکم حجر را دارند؟
درخواست صدور حکم حجر به کدام مرجع تقدیم می‌شود؟
شکایت خیانت در امانت توسط قیم و سرپرست به کدام مرجع قانونی تقدیم می‌شود؟
دلایل اثباتی در پرونده درخواست صدور حکم حجر چیست و اعتبار دلایل اثبات حجر چگونه سنجیده می‌شود؟

محجور کیست؟

تنظیم قرارداد و انجام معاملات، شرایطی دارد که با نبودن بعضی از این شرایط ابطال معامله حتمی است؛ بلوغ و عقل در عداد دو شرط از شرایط اساسی برای صحت معامله در قانون مدنی تعریف شده است.

گاهی ممکن است که شخصی از نظر سنی و جسمی به بلوغ رسیده باشد اما از جهت عقلی و ذهنی صغیر و یا سفیه محسوب شود.

در این حالت، معاملات مالی و ازدواج، وصیت و سایر تعهدات مالی شخص سفیه یا مجنون اعتبار و ارزش قانونی ندارد و از درجه اعتبار ساقط است.

سوء استفاده از ضعف نفس اشخاص

محجور در اصطلاح حقوقی به فردی گفته می‌شود که از بخشی از تصرفات و اعمال حقوقی منع شده‌است؛ به عبارت دیگر حجر عبارت است از منع شخص به حکم قانون از اینکه بتواند امور خود را به‌ طور مستقل و بدون دخالت دیگری اداره کند و شخصاً اعمال حقوقی انجام دهد و فاقد اهلیت استیفا (توانایی انجام دادن کاری) باشد.

محجور از ریشه حجر و به معنی منع و بازداشتن برگرفته شده ‌است.

دادستان عمومی، به عنوان مدعی‌العموم، جهت حفظ و حراست از اموال اشخاصی که به دلیل زوال عقل و یا سفاهت، در معرض سو استفاده احتمالی دیگران قرار خواهند گرفت را به عهده دارد.

روند نگهداری و درمان مجنون مرتکب جرم

با پیشنهاد نصب قیم (سرپرست) برای افراد محجور، سفیه و مجنون، از طریق قیم منصوب، نظارت کامل بر انجام امور مالی این گونه افراد صورت می‌گیرد.

خیانت در امانت توسط قیم محجور یا سفیه نیز توسط دادستان قابل تعقیب می‌باشد.

محجورین از نگاه قانون

قانون مدنی ایران محجورین را به سه دسته طبقه‌بندی کرده‌ است:

• صغار (جمع صغیر)، در اصطلاح فقه و حقوق اسلامی به کسی گفته می‌شود که به سن بلوغ شرعی نرسیده باشد. سن بلوغ شرعی برای پسران ۱۵ سال و برای دختران ۹ سال تمام می‌باشد؛ اما در قانون مدنی به اشخاص زیر ۱۸ سال صغیر می‌گویند.
• اشخاص غیر رشید، مطابق قانون غیر رشید یا سفیه کسی است که تصرف او در اموال و حقوق مالی خودش عقلایی نباشد مثلاً اسراف‌کار یا قمارباز باشد.
• مجانین (جمع مجنون)، مجنون کسی است که قوه عقل و درک نداشته و به اختلال قوای دماغی مبتلا بوده و مختل‌المشاعر است.

مراحل صدور حکم حجر

با تشخیص پزشکی محترم قانونی بر اساس پرونده بالینی بیمار یا کسی که ادعای سفاهت وی شده است، ذی‌نفع و یا دادستان عمومی و انقلاب، درخواست صدور حکم حجر را به دادگاه خانواده ارائه می‌دهد.

پس از تعیین وقت و تشکیل جلسه رسیدگی و عدم اعتراض به نظریه پزشکی قانونی و قطعیت آن، صدور حکم حجر امکان‌پذیر است؛ نکته قابل توجه این است که حکم حجر قابل اعتراض توسط ذی‌نفع در دادگاه تجدید نظر می‌باشد.

وکیل تخصصی کیفری تهران

در صورتی که قیم (سرپرست) رعایت مصلحت و غبطه محجور را در معاملات و نگهداری و استفاده از اموال وی ننماید، علاوه به تعقیب کیفری به عنوان خیانت در امانت، طبق درخواست عزل قیم از سوی دادستان از سوی دادگاه منعزل شده و قیم جدید نصب خواهد شد.

درخواست صدور حکم حجر متوفی

اگر شخصی فوت شود که در زمان حیات خود، مجنون یا سفیه بوده است و این موضوع مورد ادعای کسی قرار نگرفته بود و پس از مرگ وی معاملاتی از این شخص کشف شده باشد، هر ذی‌نفعی که انجام معامله شخص محجور خللی در حقوق وی ایجاد کرده باشد و باعث تضییع حق وی شده باشد، با ارائه مدارک و مستندات می‌تواند درخواست صدور حکم حجر متوفی و ابطال معاملات و اقدامات انجام شده را تقدیم کند.

درخواست صدور حکم حجر متوفی، صرفا با شهادت شهود امکان‌پذیر نیست و با عنایت به اینکه رسیدگی به پرونده‌های محجورین و آثار و تبعات حقوقی و مالی صدور حکم حجر، حتما مستندات پزشکی جهت ارجاع به پزشکی قانونی و اخذ نظریه کارشناسی پزشکی قانونی ضرورت دارد.

آثار صدور حکم حجر

• کلیه معاملات محجور در زمان حجر، پس از قطعیت رای دادگاه، قابل ابطال است و ذینفع (فردی که نفع می‌برد) می‌تواند درخواست ابطال معامله را به دادگاه حقوقی تقدیم نماید. در صورت عدم وجود مدعی، دادستان به عنوان مدعی‌العموم و رییس اداره سرپرستی وظیفه تقدیم دادخواست را دارد.
• تعیین قیم و پیشنهاد نصب قیم به دادگاه خانواده توسط دادستان.
• ممنوعیت هرگونه معامله‌ای که برای محجور تعهد مالی ایجاد نماید.
• تبدیل به احسن کردن اموال محجور فقط با اجازه و نظارت دادستان توسط قیم انجام می‌شود.

وکیل متخصص ورشکستگی

جهت مشاوره حقوقی درباره نحوه درخواست صدور حکم حجر متوفی با موسسه حقوقی بین‌المللی مهر پارسیان تماس بگیرید.

محجور کیست؟

افرادی که بنا به شرایط سنی و عقلی خود توانایی انجام برخی امور را ندارند، صغیر محسوب می‌شوند.

تاثیر گرفتن حکم حجر برای افراد چیست؟

تعیین سرپرست (قیم) برای آنها، ممنوعیت از انجام برخی امور و باطل شدن معاملاتی که در زمان حجر انجام داده‌اند.