استفاده از سند جعلی

همه می‌دانند که جعل سند جرم است اما می‌خواهیم در این مقاله بررسی کنیم که آیا استفاده از سند جعلی جرم است؟ اگر جرم است مجازات آن چیست؟ چه مجازاتی برای استفاده از سند جعلی تعیین شده است؟

چنانچه قربانی جرم جعل و استفاده از سند جعلی هستید و یا اینکه به اتهام جرم جعل و استفاده از سند جعلی مورد پیگیری قضایی قرار گرفته‌اید؛ مشورت گرفتن از وکیل باتجربه و حرفه‌ای بسیار موثر خواهد.

چرا که وکیل با استفاده از ظرفیت‌های قانونی می‌تواند موجب تبرئه شدن متهم در همان ابتدای رسیدگی به جرم در مرحله دادسرا گردد و یا در صورت محکومیت مجازات را به حداقل میزان مقرر در قانون کاهش دهد.

سوالاتی که وکیل پایه یک دادگستری پیرامون موضوع استفاده از سند جعلی (مجعول) بررسی خواهند کرد:

جرم جعل سند چیست؟

جرم استفاده از سند مجعول چیست؟

مجازات جرم استفاده از سند مجعول چیست؟

بهترین وکیل جرم جعل و استفاده از سند مجعول کیست؟

جعل سند چیست:

جعل اسناد جعل روند ساخت، تطبیق یا تقلید اشیاء، آمار یا اسناد با قصد فریب به خاطر تغییر درک عمومی یا به منظور کسب سود از طریق فروش اشیاء تقلبی است.

نسخه‌برداری، کپی‌استودیو و بازتولید، به عنوان جعل در نظر گرفته نشده‌ است، هر چند بعدا ممکن است از طریق شناخت و ارائه نادرست عمدی جعلی به ‌حساب آید.

جرم جعل

اغلب جعل پول یا اسکناس‌های رایج است که به نام جعل و تقلب به نظر می‌رسند؛ اما کالاهای مصرفی نیز ممکن است تقلبی باشند.

استفاده از سند جعلی، با علم و اطلاع از جعلی بودن سند، جرم مستقلی است؛ امروزه با گسترش اسناد و مکتوبات اداری، که حکایت از اهمیت زایدالوصف این اسناد می‌کند، به نحوی که برای رفع امور، افراد عادی در طول زندگی روزمره و یا در موارد قضایی که به عنوان دلیل اقامه می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مشاوره حقوقی جعل و استفاده از سند مجعول

از این‌رو با توجه به استفاده روز افزون این اسناد در موارد متعدد، مراجع و افراد دولتی به حکم قانون، مامور تنظیم این اسناد هستند و شخص دیگری حق تنظیم و یا تغییر این اسناد را ندارد. به همین خاطر این اسناد، باید بر اساس قانون تنظیم گردند تا معتبر شناخته شوند.

جعل در ایران

در ایران، جعل یک سند، در دو شکل اساسی، به صورت «جعل مادی» و «جعل معنوی» تعریف می‌شود. جعل مادی به تغییر ظاهری یک سند با استفاده از روش‌های فیزیکی مانند برش یا تراش آن گفته می‌شود و جعل معنوی به تغییر مفاد یک سند اطلاق می‌گردد.

ماهیت جرم استفاده از سند مجعول

هدف و انگیزه جاعل از ایجاد سند جعلی، به این دلیل است که خود او یا شخص دیگری بتواند با استفاده از سند جعلی، موجب فریب اشخاص دیگر بشود و بتواند با آن اموری را که در انجام آن مجاز نیستند، به نحو متقلبانه انجام دهند.

در واقع در مرحله بعد از جعل، هدف، استفاده از آن می‌باشد که هدف نهایی مجرم یا مجرمین است.

جعل سند توسط بنگاه املاک

هرچند که خود جعل به تنهایی، در قانون تحت عنوان مستقلی جرم محسوب می‌شود و دارای مجازات است، ولی عدالت کیفری قضایی ایجاب می‌کند، شخصی که با اطلاع از جعلی بودن ماهیت سند اقدام به استفاده و فریب دیگران در پیشبرد اهداف خود می‌کند قابل مجازات باشد.

در واقع صرف جعل یک نوشته جرم است و استفاده از سند جعلی ملاک تحقق جرم جعل نیست و استفاده از سند جعلی با جرم جعل دو جرم متفاوت و مجزا می‌باشند و عنوان مجرمانه آن استفاده از سند مجعول می‌باشد.

قوانین

در قوانین ایران هر تغییری در اسناد جرم نیست بلکه تغییر با حیله و نیرنگ و باعث ضرر به دیگری جعل اسناد محسوب می‌شود. مواد ۵۲۳ تا ۵۴۲ قوانین مجازات اسلامی در ایران مجازات‌هایی را برای جاعلین اسناد در نظر گرفته‌است.

این مجازات‌ها شامل مجازات‌های نقدی و زندان می‌شود و در مواردی از جمله جعل دست خط رهبر و دیگر مقامات ایران، جعل چک و یا اسناد ادارات حکومتی و یا مدارک تحصیلی، اعمال می‌شود.

مشاوره حقوقی کلاهبرداری اینترنتی

مجازات جعل مدارک فارغ‌التحصیلی دانشگاه‌ها داخل یا خارج از ایران یا استفاده از سند جعلی به استناد ماده ۵۲۷ قانون مجازات اسلامی حبس از یک سال تا ۳ سال می‌باشد.

روش‌های تشخیصی

از روش‌های مختلفی برای تشخیص اسناد جعلی استفاده می‌شود که شامل روش‌های زیر می‌شود:

الف) روش فیزیکی

از نور ماوراءبنفش برای مشاهده تغییر یا حذف اسناد نوشته شده با خودنویس و تشخیص لومیناس (نخ پول) چک و پول استفاده می‌شود از اشعه مادون قرمز نیز برای تشخیص زمان امضای جعل شده یا برای موارد تشخیصی در اسناد نیمه سوخته (نوشته‌ای که به رنگ خاکستری درآمده باشد) استفاده می‌شود.

جرم استفاده از سند مجعول

ب) روش شیمیایی

برای تشخیص تجانس دو نمونه خطی یک سند، از آزمایش «توفل آنالیز» استفاده می‌کنند.

همچنین برای ظهور آثار یا خطوطی که در شناسنامه‌ها یا اسناد رسمی با جوهر نوشته می‌شود از آزمایش «سولفوسیانورپتاسیم» استفاده می‌گردد.

پ) گرافولوژی

گرافولوژی، روانشناسی خط و امضاء می‌باشد که از طریق آن می‌توان تشخیص داد که فرد امضاء‌کننده در شرایط عادی سند را امضاء کرده یا تحت فشار روحی بوده‌ است.

ابطال سند مالکیت جعلی

میزان گستردگی

مقامات قضایی ایران آمار جعل اسناد را روبه رشد می‌دانند یک از مقامات قضایی ایران اعلام کرده‌ است تنها در یک دادسرا حدود ۸ هزار پرونده جعل سند وجود دارد.

عناصر و ارکان جرم استفاده از سند مجعول

استفاده از سند جعلی (مجعول) مانند سایر جرایم دارای ارکان و شرایطی است که در ادامه بررسی خواهند شد:

عنصر مادی استفاده از سند جعلی

الف) رفتار فیزیکی

جرم استفاده از سند مجعول، با انجام دادن کاری (فعل مثبت) به وقوع می‌پوندد، به این نحو که شخص باید سند مجعول را مورد استفاده قرار دهد و یا به مراجعی که باید سند را تسلیم کند از جمله دادگاه و یا مراجع ثبتی و … .

نمونه رای جعل و استفاده از سند مجعول

ب) شرایط لازم برای تحقق جرم استفاده از سند مجعول

• اولین شرط، سند مجعول به نحوی باشد که نوعا متقلبانه باشد و موجب فریب افراد و اشتباه با اصل آن گردد.
• به طور بالقوه، جرم استفاده از سند مجعول، موجب ضرر باشد؛ بنابراین استفاده از سند مجعولی که در صورت وجود اعتبار قانونی، قابل استفاده و به ضرر شخصی نباشد، جرم محسوب نمی‌شود.
• شخص استفاده‌کننده از سند مجعول به جعلی بودن آن آگاه باشد و اگر اطلاع از جعلی بودن آن نداشته باشد مشمول جرم استفاده از سند مجعول، نمی‌گردد.

پ) نتیجه حاصله

تحقق جرم استفاده از سند مجعول مطلق است، منوط و مقید به امری نمی‌باشد و به صرف ارائه و استفاده از آن، جرم واقع می‌گردد، هر چند موجب فریب شخص نگردد. (البته مشروط به اینکه سند مجعول نوعا فریبنده باشد)

دعاوی کیفری ملکی

در صورتی هم که شخص با استفاده از سند مجعول به نحو متقلبانه، مالی را اخذ نماید، مرتکب کلاهبرداری هم می‌شود و اگر هم با استفاده از سند مجعول قصد دریافت مال داشته باشد، ولی موفق به تحصیل مال نگردد، در کنار جرم استفاده از سند مجعول، مرتکب جرم شروع به کلاهبرداری هم می‌گردد.

عنصر معنوی استفاده از سند جعلی

در جرم استفاده از سند مجعول، شخص باید حتما دارای سو نیت و قصد مجرمانه باشد و از جعلی بودن سند آگاه باشد.

عنصر قانونی جرم استفاده از سند جعلی

در مواد قوانین کیفری به مصادیق جرم استفاده از سند مجعول و مجازات آن اشاره گردیده است (ماده ۲ قانون مجازات اسلامی)

تفاوت جرم جعل و جرم استفاده از سند جعلی

جرم جعل و جرم استفاده از سند مجعول، هر دو خود دارای عنوان مستقلی هستند که مرتکبین آن قابل مجازات می‌باشند.

مطالبه خسارت معنوی ناشی از جرم

این دو جرم، هر دو مکمل همدیگر هستند و در طول یکدیگر قرار دارند. چرا که هدف از جعل سندی، استفاده از آن می‌باشد. شخص در ابتدا با دست بردن در مفاد و مندرجات و یا امضای شخص بزه دیده و یا با ایجاد تقدم و تاخر در آن مرتکب جعل می‌گردد و در مقابل از آن استفاده می‌نماید.

مصادیق جرم استفاده از سند مجعول

• استفاده از مهر و دست خط و احکام مقام معظم رهبری و روسای سه قوه که جعل شده باشد. (۵۲۴ قانون مجازات اسلامی و ۹۵ ق.م.ج.ن.م.)
• استفاده از احکام جعلی دست خط مهر و یا امضای معاون اول رئیس جمهور یا وزراء یا مهر یا امضای اعضای شورای نگهبان یا نمایندگان مجلس شورای ‌اسلامی یا مجلس خبرگان یا قضات یا یکی از روسا یا کارمندان و مسئولین دولتی.
• مهر یا تمبر یا علامت جعلی یکی از شرکت‌ها یا مؤسسات یا ادارات دولتی یا نهادهای انقلاب اسلامی
• احکام جعلی دادگاه‌ها یا اسناد یا حواله‌های صادره از خزانه دولتی
• منگنه یا علامت جعلی که برای تعیین عیار فلزات قیمتی بکار می‌رود.
• اسکناس جعلی رایج داخلی یا خارجی یا اسناد تجاری بانکی
• اسکناس جعلی رایج داخلی یا خارجی یا اسناد بانکی به قصد اخلال در وضع پولی یا بانکی یا اقتصادی یا بر هم ‌زدن نظام‌ و امنیت سیاسی و اجتماعی
• مدارک اشتغال به تحصیل یا فارغ‌التحصیلی یا تاییدیه یا ریز نمرات تحصیلی جعلی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی ‌داخل یا خارج از کشور یا ارزشنامه‌های تحصیلات خارجی
• مهر یا منگنه یا علامت جعلی یکی از ادارات یا مؤسسات یا نهادهای عمومی غیر دولتی مانند شهرداری‌ها
• هر کس مهر یا منگنه یا علامت یکی از شرکتهای غیر دولتی که مطابق قانون تشکیل شده است.
• در صورتی که اشخاص و مامورین دولتی و رسمی و ادارات دولتی اقدام به جعل مادی و یا معنوی اسناد نمایند و اشخاصی آن‌ها را مورد استعمال قرار دهد.
• نوشته های غیر رسمی

مصادیق جرم استفاده از سند جعلی در قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح

• استفاده از مهر یا امضا یا حکم جعل شده یکی از فرماندهان یا مسئولان ‌نیروهای
  مسلح در رده فرمانده نیرو یا هم طراز و بالاتر را به اعتبار مقام (۹۶) و سایر فرماندهان و مسئولان نیروهای ‌مسلح را به اعتبار مقام آنان
• استفاده از مهر جعل شده یکی از نیروهای مسلح توسط نیروی نظامی
• استفاده از منگنه یا یکی از علامت‌های جعل شده یکی از نیروهای مسلح توسط نیروی نظامی
• استفاده از اسناد رسمی جعل شده توسط فرد نظامی چه جعل مادی و چه معنوی (۱۰۳ ۱۰۴ ۱۰۵).

قانون مجازات انتقال مال غیر

در صورتی که شخص برای انتقال مال دیگری چه به صورت عین و چه به صورت منفعت از سند رسمی مجعول استفاده نماید، مطابق ماده ی ۸ قانون مجازات انتقال مال غیر و بر اساس مواد مربوطه شامل ۵۳۳ و ۵۳۵ قانون مجازات اسلامی و ماده ۱۳۱ قانون مجازات اسلامی عمل وی دارای عناوین متعدد خواهد بود (تعدد معنوی) و مشمول اشد مجازات می‌گردد.

 

وکیل جعل و استفاده از سند مجعول

موسسه حقوقی بین‌المللی مهر پارسیان با مدیریت دکتر محمدرضا مهری، وکیل پایه یک دادگستری و قاضی اسبق، با دارا بودن وکلای متخصص و حرفه‌ای آماده ارائه کلیه خدمات حقوقی اعم از وکالت و مشاوره می‌باشد.

خدمات موسسه حقوقی مهر پارسیان با بیش از ده سال سابقه پذیرش امور وکالتی:

معرفی وکیل پایه یک دادگستری متناسب با هر مشکل حقوقی اعم از ملکی، بانکی، کلاهبرداری، فروش مال غیر و…

پذیرش پرونده در کلیه مراجع قضایی و شبیه قضایی و اداری مانند سازمان تعزیرات حکومتی، دیوان عدالت اداری، شهرداری و…

مطالعه پرونده و تنظیم لایحه در مرحله تجدیدنظر، فرجام‌خواهی، اعاده دادرسی، اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری.

جعل تمبر یا احکام دادگاه چه مجازاتی دارد؟

مجازات جعل موارد گفته علاوه بر جبران ضرر مجازات حبس از یک تا ده سال خواهد بود.

جرم استفاده از سند جعلی مرور زمان دارد؟

اگر سند جعلی از اسناد عادی باشد مشمول مرور زمان می‌شود و اگر سند جعلی از اسناد رسمی باشد مشمول مرور زمان نمی‌شود.