همه چیز در مورد سفته

در مقاله همه چیز در مورد سفته، به بررسی ماهیت سفته و موارد صدور آن و مواد قانونی مرتبط با سفته می‌پردازیم.

چنانچه در خصوص سفته و سایر اسناد تجاری مانند برات، چک، اسناد تجاری بین‌المللی، ضمانت‌نامه‌های بانکی و… نیازمند مشورت گرفتن از وکیل پایه یک دادگستری هستید با شماره‌های مندرج در انتهای این صفحه تماس برقرار نمایید.

سفته چیست؟

سفته ماهیتی دوگانه دارد یعنی هم ممکن است تعهد به پرداخت باشد اما دستور پرداخت نیز می‌باشد؛ سفته دو طرف دارد.
طرف اول: صادر کننده یا متعهد
طرف دوم: دارنده یا متعهد

شرایط شکلی سفته
طبق ماده 308 قانون تجارت شرایط شکلی که در تنظیم سفته باید رعایت گردند؛ عبارتند از:
1-مهر یا امضای
در صورت فقدان مهر یا امضای سند هیچ اثر حقوقی ندارد.
2.تاریخ صدور سفته
تاریخ صدور به روز و ماه و سال الزامی می‌باشد.
3.مبلغ سفته
تعیین مبلغ سفته الزامی است.
اگر چه طبق ماده 308 قانون تجارت مبلغ سفته حتما باید به حروف باشد؛ اما اگر با عدد نوشته شود باز هم معتبر است.
4.گیرنده وجه

سفته به سه صورت صادر می‌شود:
الف) در وجه شخص معین
ب) به حواله کرد شخص معین
ج) وجه حامل (حمل کننده؛ یعنی فردی که سفته در دست اوست)

قید نام گیرنده سفته الزامی نمی‌باشد؛ زیرا در این حالت سفته در وجه حامل محسوب می‌شود؛ صدور سفته در وجه صادر کننده سفته امکانپذیر نمی‌باشد و چنین سفته‌ای قابلیت ظهر نویسی (پشت‌نویسی) ندارد.

در ادامه همه چیز در مورد سفته به بررسی تاریخ تادیه یا پرداخت سفته و آثار آن خواهیم پرداخت.

تاریخ تادیه

به نظر می‌رسد در صورت عدم تعیین تاریخ تادیه (پرداخت)، سفته عندالمطالبه محسوب می‌شود یعنی به محض مطالبه دارنده سفته باید مبلغ مندرج در آن پرداخت گردد.

تاریخ تادیه (پرداخت) وجه سفته نیز می‌تواند مانند برات معین شود مثلا به وعده معین یا به وعده از رویت یا به رویت. مثلا در سفته به رویت که منظور به محض رویت و دیدن سند باید مبلغ آن پرداخت گردد؛ طبق ماده 274 قانون تجارت مهلت ارائه سند به صادر کننده جهت پرداخت یک سال است و در صورت عدم ارایه، حق مراجعه به ظهرنویسان (پشت‌نویسان سفته) از بین می‌رود.

بهترین وکیل چک و سفته تهران

قانون‌گذار امکان تادیه سفته را جز مندرجات الزامی ذکر نکرده است و به عقیده برخی از حقوق‌دانان، ماده 223 قانون تجارت در سفته کاربرد ندارد و در صورت عدم تعیین مکان تادیه (پرداخت)، اقامتگاه قانونی صادر کننده، مکان پرداخت. اما به عقیده دکتر اسکینی محل پرداخت مانند برات باید تصریح شود.
همه چیز در مورد سفته

عنوان سفته

قانون تجارت تصریحی مبنی بر قید عنوان ندارد اما عملا سفته در فرم چاپی مخصوص منتشر می‌شود و عنوان آن نیز در فرم چاپی قید می‌شود.
مندرجات الزامی در سفته:
1.مهر یا امضا

2.تاریخ صدور

3.مبلغ معین

4.تاریخ تادیه (اختلاف نظر وجود دارد)

ضمانت اجرای عدم رعایت شرایط شکلی

ضمانت اجرای رعایت مندرجات ماده 308 قانون تجارت، در قانون تصریح نشده است اما عدم رعایت شرایط الزامی موجب می‌شود سند، اعتبار سند تجاری سفته را نداشته و سند عادی محسوب می‌شود.

تابعیت سفته از مقررات برات:
طبق ماده 309 قانون تجارت (تمام مقرارت راجع به بروات تجارتی در مورد فته طلب نیز لازم الرعایه (باید اجرا گردد) است)

مواد 306 قانون تجارت در خصوص سفته نیز رعایت می‌شود. کلیه مقرارت راجع به برات در خصوص سفته نیز رعایت می‌شود مگر مقررات راجع به قبولی (قبولی یا نکول (نپذیرفتن) اعتراض نکول) و تعدد نسخ همچنین همان طور که می‌خواندیم صدور برات در وجه حامل بلاموضوع است اما صدور سفته در وجه حامل امکانپذیر است.

مسئولیت در سفته

صادر کننده و پشت‌نویسان سفته قبل از رسیدن مسئولیتی ندارد زیرا در سفته قبولی وجود ندارد و مسئولیت آن‌ها فقط بعد از سر رسیدن و نسبت به پرداخت است.

صادر کننده سفته

مراجعه به صادر کننده سفته مهلت زمانی محدودی ندارد زیرا صادر کننده سفته مدیون (بدهکار) اصلی سفته است.
شرط عدم مسئولیت صادر کننده سفته باطل است.
همه چیز در مورد سفته

مسئولیت پشت‌نویسی سفته

پس از مراجعه به صادر کننده سفته و عدم پرداخت وجه، دارنده بعد از اعتراض عدم تادیه (پرداخت) طبق ماده 249 قانون تجارت، می‌توان به ظهرنویسان مراجعه کند.

دارنده پس از رسیدن برات و مراجعه به صادرکننده و اعتراض عدم تادیه (عدم پرداخت) ظرف ده روز از تاریخ اعتراض عدم تادیه می‌تواند مستقیما به هر کدام از ظهر نویسان مراجعه کند.
بر اساس مواد 286 و 278 قانون تجارت مهلت اقامه دعوای دارنده به یکی از ظهرنویسان مراجعه نموده و وجه را دریافت کرد، ظهرنویس پرداخت کننده حق خواهد داشت تا به ایادی (افراد) ماقبل مراجعه کند.

مهلت مراجعه مانند حالت پیش از همان یک سال و دو سال است اما مبدا دیگر زمان اعتراض عدم تادیه نسبت مبدا شروع مهلت بسته به این دارد که ظهرنویس چگونه وجه را پرداخت کرده باشد.

اگر با اقامه دعوا پرداخت کرده باشد مهلت، از فردای روز پرداخت شروع می‌شود.

نکته: شرط عدم مسئولیت ظهرنویس سفته مانند برات و چک صحیح است.

مدت زمان اقامه دعوا علیه ظهر نویس

اقامه دعوای دارنده علیه ظهرنویس 1 یا 2 سال از تاریخ اعتراض عدم تادیه (گواهی عدم پرداخت)
اقامه دعوای پشت‌نویس علیه ظهرنویس قبلی/ 1 یا 2 سال از فردای روز پرداخت یا از فردای ابلاغ احضاریه دادگاه
مسئولیت ضامن سفته
تنظیم و تکمیل سفته

در جمع بندی مطالبی که گفته شد:
به جهت اینکه بشود نام یک سند را بر سفته گذاشت، باید مشخصات ظاهری آن رعایت شود، در غیر این صورت، سفته‌ای که امضا می‌کنید مشمول مقررات نمی‌شود.
اول اینکه مبلغ باید به صورت تمام حروف روی آن نوشته شده باشد؛ مبلغی که تعهد می‌کنید نباید از مبلغ اسمی آن بیشتر باشد، در واقع مبلغ اسمی، سقفی است برای تعهد در آن سند؛ مثلا برای تعهدکردن ۲۷۰ میلیون ریال باید سفته ۳۰۰ میلیونی بخرید.

دوم اینکه گیرنده وجه مشخص باشد البته حتما لازم نیست نام شخص خاصی روی سفته نوشته شود؛ سفته می‌تواند در وجه حامل باشد یا به شخص دیگری حواله شود؛ عبارت “حواله‌کرد” برای همین است.

وکیل وصول سفته شمال تهران

مطلبی که باید به آن توجه کنید این است که تاریخ پرداخت آن مشخص باشد. اگر تاریخ نوشته نشود، سفته مشخصات ظاهری خود را از دست می‌دهد و دیگر یک سند تجاری نخواهد بود.

بلکه فقط یک سند عادی است که طبق قانون مدنی می‌توان نسبت به وصول مبلغ آن اقدام کرد؛ در ضمن این امر می‌تواند دلیلی بر عندالمطالبه بودن آن باشد؛ یعنی موقع پرکردن سفته تاریخ برای دو طرف اهمیتی نداشته بلکه مبلغ تعهد شده مهم بوده است.
همه چیز در مورد سفته

نحوه تغییر در سفته

جهت اینکه وضعیت سفته را تغییر دهید، می‌توانید آن را پشت‌نویسی یا ظهرنویسی کنید. مثلا عبارت حواله‌کرد برای انتقال سند به فرد دیگری است، اما چنانچه این عبارت را خط بزنید به این معنی است که حق انتقال را از دارنده سلب کرده‌اید و اگر مجبور به انتقال شوید باید ظهرنویسی کنید و بنویسید که این سند به فلانی منتقل شد و پای نوشته‌تان را هم امضا نمایید.

مضافا می‌توانید برای دریافت وجه به دیگری وکالت دهید که این را هم باید ظهرنویسی کرده و امضا کنید، چون اصولا ظهرنویسی برای انتقال است، اگر برای وکالت در وصول باشد، باید عبارت “برای وکالت” تصریح شود و به امضای دارنده برسد.

کسی که با ظهرنویسی وکالت پیدا می‌کند، درست مانند دارنده سفته حق اقامه دعوی را نیز برای وصول آن خواهد داشت.

حق بازداشت در صورت عدم پرداخت

جهت اینکه بتوانید از مسئولیت تضامنی ظهرنویس‌ها برای وصول طلب خود استفاده کنید، باید تا قبل از اینکه یک سال از تاریخ واخواست (گواهی عدم پرداخت) بگذرد، دادخواستی علیه آن‌ها به دادگاه تقدیم کنید.
اگر این کار را انجام ندهید، بعد از یکسال دعوی شما علیه ظهرنویس‌ها پذیرفته نمی‌شود، اما اگر دادخواست بدهید، این حق را خواهید داشت که از دادگاه تقاضای تامین کنید.

به این معنی است که قبل از رسیدگی و صدور حکم، مالی را از اموال طرف دعوی که معادل مبلغ طلب شماست، به دادگاه معرفی کنید تا برای اطمینان از وصول طلب، به نفع شما توقیف شود.

وکیل در شمال تهران

بدین نحو بعد از صدور حکم، حتی در صورتی که ضامن طلب شما را نپذیرد، باز هم وصول طلب شما از مال توقیف شده، امکان دارد.
در این صورت خیلی آسان‌تر و مطمئن‌تر به پولتان می‌رسید، اما اگر اموالی از محکوم پیدا نشود، به استناد ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، می‌توانید تقاضای بازداشت شخص محکوم را کنید.

از جمله نکات مهمی که درباره سفته باید بدانید؛ این است که:

کل ویژگی‌ها و وظایفی که در قانون تجارت برای سفته گفته شده است، در عرف حال حاضر با استفاده از چک خیلی ساده‌تر و مطمئن‌تر اجرا می‌شود.

بنابراین بهترین و مهمترین کاربردی که امروز برای سفته باقی مانده، استفاده از آن برای ضمانت است؛ یا ضمانت حسن انجام کار یا ضمانت پرداخت اقساط وام و مانند این‌ها.
همه چیز در مورد سفته

شرایط سفته ی وصول نشده

امکان دارد مبلغ تعهد شده، با رسیدن موعد مقرر پرداخت نشود؛ در این صورت اگر دارنده سفته هستید، باید تا ۱۰ روز بعد از تاریخ سررسید، سفته را واخواست کنید؛ یعنی گواهی عدم پرداخت دریافت نمایید.

جهت این کار باید واخواستنامه‌ای تنظیم و به دادگاه رسیدگی‌کننده به امور حقوقی تقدیم کنید؛ واخواستنامه چاپی را می‌توان از دادگاه‌ها و یا حتی از بانک‌ها تهیه کرد.

سفته امکان دارد با ظهرنویسی‌های متعدد به اشخاص متعددی منتقل شود. در این حالت صادرکننده یعنی کسی که آن را امضا می‌کند و تمام ظهرنویس‌ها همگی در مقابل دارنده آن مسئولیت تضامنی دارند.

مسئولیت تضامنی به این معنی است که تمام این افراد مسئول پرداخت تمام مبلغ هستند؛ یعنی اگر دارنده سفته هستید می‌توانید به هر کدام از امضاکنندگان که دسترسی راحت‌تری به او دارید مراجعه نمایید و کل مبلغ را از او بخواهید.

برات چیست؟

البته این کار برای هر کدام از امضاکنندگان این حق را به وجود می‌آورد که برای پس گرفتن مبلغی که به دارنده پرداخت نموده، به امضاکننده قبل از خود رجوع نماید.

یعنی برای هر یک از ظهرنویس‌ها حق مطالبه وجه نسبت به ظهرنویس‌های قبل از خود و در نهایت نسبت به شخص صادرکننده وجود دارد.

نحوه انتقال سفته

شخصی که این سند به نام او صادر شده است، می‌تواند آن را به شخص دیگری انتقال دهد. برای این کار باید سفته را به نام نفر سومی پشت‌نویسی نمایید؛ در این صورت، تمام حقوق و مزایای مربوط به سفته، به دارنده جدید منتقل می‌شود.
انتقال سفته با امضای دارنده آن انجام می‌شود کسی که سفته به نام او امضا شده یا کسی که با ظهرنویسی به او منتقل شده، دارنده سفته محسوب می‌شود.

دارنده می‌تواند برای وصول وجه تعهد شده، به دیگری وکالت دهد برای این منظور باید دارنده با نوشتن عبارت وکالت برای وصول را پشت‌نویسی و امضا کند.
همه چیز در مورد سفته

چک؛ جانشین بر حق سفته

سفته همان وظیفه عرفی چک را به عهده دارد، اما به مرور زمان در معاملات چک جای هر سند دیگری را گرفت؛ چرا که برای تعهد پرداخت پول در آینده نیاز به وجود ضمانتی برای اجرای تعهد است.

چک به دلیل اینکه جنبه کیفری که می‌تواند داشته باشد این ضمانت را خود به خود و طبق قانون همراه دارد.

جنبه کیفری یعنی صدور چک بلامحل به خودی خود جرم است، بدون اینکه جنبه مسئولیت مدنی و بدهکاری به غیر را در نظر بگیریم؛ جرم صدور چک پرداخت نشدنی یک جرم مادی صرف است که حتی نیاز به احراز انگیزه ندارد.

وكيل وصول سفته و چک

تفاوت دیگری چک با سفته در این است که برای داشتن چک نیاز به مقدماتی است؛ شما باید در بانک حساب جاری داشته باشید تا بتوانید به نام خود چک صادر کنید.

برای باز کردن حساب جاری هم نیاز است به بانک ثابت کنید که منبع مالی مستمر دارید و می‌توانید پول‌های تعهد شده را از آن منبع تامین کنید.

در صورتی که سفته را می‌توانید خیلی راحت و با پرداخت مبلغ معینی بخرید.

سفته را از کجا تهیه نماییم؟

سفته را می‌شود از هر جایی تهیه کرد از دست‌فروشان بازار گرفته تا بعضی از دکه‌های روزنامه‌فروشی. لیکن مطمئن‌ترین محل برای تهیه این سند، شعبه‌های بانک ملی است.
اگر آن را از جای نامعتبر بخرید ممکن است مبلغی بیشتر از آنچه مصوب است از شما بگیرند.

حتی ممکن است در مقابل مبلغ بیشتر به شما یکسری سند جعلی بدهند که دردسر‌های زیادی بعد‌ها برای شما داشته باشد؛ بهای مصوب برای سفته عبارت است از ۰.۵ در هزار مبلغ اسمی سند.

طبق رای وحدت به شماره 597 مورخ 12/2/1374 مهلت یک سال مقرر در ماده 286 قانون تجارت، جهت استفاده از حقی که ماده 249 این قانون برای دارنده برات یا سفته منظور نموده، در مورد ظهرنویس به معنای مصطلح کلمه بوده و ناظر به شخصی که پشت سفته را عنوان ضامن امضاء نموده است.

زیرا با توجه به طبع ضمان و مسئولیت ضامن در هر صورت بنا برقول ضم ذمه به ذمه یا انتقال آن در قبال دارنده سفته یا برات، محدودیت مذکور در ماده 286 قانون تجارت درباره ضامن مورد نداشته است.
همه چیز در مورد سفته

سفته چیست؟

نوعی سند تجاری است که صادر کننده متعهد می‌شود مبلغ مندرج در آن را به دارنده سفته پرداخت نماید.

برای خرید سفته به کجا برویم؟

معتبرترین راه خرید سفته مراجعه به شعب بانک ملی می‌باشد.