قرار تعویق صدور حکم

با بررسی ماهیت قرار تعویق صدور حکم در نظام حقوق کیفری ایران همراهتان هستیم.

رویه قضایی در رسیدگی به احکام کیفری بدین ترتیب می­باشد که پس از صدور رأی و قطعی شدن آن، یکی از مهم­ترین اصولی که می­بایست رعایت گردد، دوام و استمرار عملیات اجرای حکم تا زمان اجرای کامل آن حکم می­ باشد. بدین ترتیب که پس از قطعیت رأی صادره و ارسال پرونده به اجرای احکام، می­بایست حکم به همان ترتیب مقرر در دادنامه اجرا گردد. اما گاهی اوقات ممکن است که بنا به دلایلی اجرای حکم متوقف گردد و یا اینکه اجرای حکم به تأخیر بی­افتد که می­بایست استثناء و دلیل قانونی بر انجام این امر وجود داشته باشد، تا بتوان تاخیر در اجرای حکم کیفری را توجیه نمود.

قرار تعویق صدور حکم

تعویق صدور حکم یعنی به تأخیر انداختن صدور حکم و قاضی می­ تواند با شرایطی صدور حکم را به تأخیر اندازد و از مرتکب ضمانت حسن رفتار را در مدت معینی بخواهد، اگر در این مدت رفتار مورد رضایت قاضی بود حکم محکومیت صادر نمی­ کند، ولی اگر قصوری از مرتکب در این مدت بروز کرد حکم محکومیت را صادر می­ کند.

تعویق صدور حکم یعنی به تأخیر انداختن صدور حکم و قاضی می­ تواند با شرایطی صدور حکم را به تأخیر اندازد و از مرتکب ضمانت حسن رفتار را در مدت معینی بخواهد.

ارکان قرار تعویق صدور حکم

• جرایم موجب تعزیر درجه 6 تا 8،
• وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی،
• سوابق و اوضاع و احوالی که موجب ارتکاب جرم شده است.

شرایط عمومی صدور قرار تعویق صدور حکم

دادگاه می‌ تواند در صورت وجود شرایط ذیل صدور حکم را به تعویق اندازد؛

• وجود جهات تخفیف،
• پیش‌ بینی اصلاح مرتکب،
• جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران،
• فقدان سابقه کیفری مؤثر.

نکته: طبق قانون مجازات اسلامی منظور از سابقه کیفری مؤثر، محکومیتی است که محکوم را به تبع اجرای حکم از حقوق اجتماعی محروم می‌ کند.

مدت تعویق

در جرایم موجب تعزیر درجه شش تا هشت دادگاه می‌ تواند پس از احراز مجرمیت متهم با ملاحظه وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی و سوابق و اوضاع و احوالی که موجب ارتکاب جرم گردیده است در صورت وجود شرایط (وجود جهات تخفیف، پیش‌ بینی اصلاح مرتکب، جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران، فقدان سابقه کیفری مؤثر) صدور حکم را به مدت 6 ماه تا 2 سال به تعویق اندازد.

امکان صدور غیابی قرار تعویق صدور حکم

دادگاه نمی‌ تواند قرار تعویق صدور حکم را به صورت غیابی صادر کند.

امکان اخذ تأمین همراه با صدور قرار تعویق صدور حکم

چنانچه متهم در بازداشت باشد، دادگاه پس از صدور قرار تعویق صدور حکم، بلافاصله دستور آزادی وی را صادر می‌ نماید. دادگاه می‌ تواند در این مورد تأمین مناسب أخذ نماید. در هر صورت أخذ تأمین نباید به بازداشت مرتکب منتهی گردد.

انواع قرار تعویق صدور حکم

طبق قانون مجازات اسلامی، قرار تعویق صدور حکم بر دو نوع تقسیم شده است؛

قرار تعویق صدور حکم ساده

در تعویق ساده مرتکب بطور کتبی متعهد می‌ گردد، در مدت تعیین شده به وسیله دادگاه، مرتکب جرمی نشود و از نحوه رفتار وی پیش­ بینی شود که در آینده نیز مرتکب جرم نمی‌ شود. در تعویق صدور حکم به صورت ساده مرتکب به صورت کتبی به دادگاه تعهد می­ دهد، مرتکب جرم عمدی موجب حد، قصاص، دیات یا تعزیر درجه ۱ تا ۷ نشود.

قرار تعویق صدور حکم مراقبتی

در تعویق مراقبتی علاوه­ بر شرایط تعویق ساده، مرتکب متعهد می‌ گردد دستور ها و تدابیر مقرر شده به وسیله دادگاه را در مدت تعویق رعایت کند یا به موقع اجراء گذارد.

تدابیر قرار تعویق صدور حکم مراقبتی

طبق قانون مجازات اسلامی قرار تعویق صدور حکم مراقبتی همراه با تدابیری به شرح ذیل است؛

•  حضور به موقع در زمان و مکان تعیین شده توسط مقام­ قضایی یا مددکار اجتماعی ناظر،
•  ارائه اطلاعات و اسناد و مدارک تسهیل کننده نظارت بر اجرای تعهدات محکوم برای مددکار اجتماعی،
•  اعلام هرگونه تغییر شغل، اقامتگاه یا جا به­ جایی در مدت کمتر از پانزده روز و ارائه گزارشی از آن به مددکار اجتماعی،
•  کسب اجازه از مقام­ قضایی به منظور مسافرت به خارج از کشور.

نکته: تدابیر یاد شده می‌ تواند از سوی دادگاه همراه با برخی تدابیر معاضدتی از قبیل؛ معرفی مرتکب به نهاد های حمایتی باشد.

دستور های دادگاه در صدور قرار تعویق صدور حکم

در صدور قرار تعویق صدور حکم، دادگاه صادر کننده قرار می‌ تواند با توجه به جرم ارتکابی و خصوصیات مرتکب و شرایط زندگی او به ­نحوی که در زندگی وی یا خانواده­ اش اختلال اساسی و عمده ایجاد نکند مرتکب را به اجرای یک یا چند مورد از دستور های زیر در مدت تعویق، ملزم نماید؛

•  حرفه آموزی یا اشتغال به حرفه‌ ای خاص،
• اقامت یا عدم اقامت در مکان معین،
•  درمان بیماری یا ترک اعتیاد،
• پرداخت نفقه افراد واجب النفقه،
• خودداری از تصدی کلیه یا برخی از وسایل نقلیه موتوری،
• خودداری از فعالیت حرفه‌ ای مرتبط با جرم ارتکابی یا استفاده از وسایل مؤثر در آن،
• خودداری از ارتباط و معاشرت با شرکا یا معاونان جرم یا دیگر اشخاص از قبیل بزه­ دیده به تشخیص دادگاه،
• گذراندن دوره یا دوره‌ های خاص آموزش و یادگیری مهارت‌ های اساسی زندگی یا شرکت در دوره‌ های تربیتی، اخلاقی، مذهبی، تحصیلی یا ورزشی.

امکان تعویق صدور حکم اطفال و نوجوانان

امکان تعویق صدور حکم در مورد اطفال و نوجوانان نیز در تمام جرایم تعزیری وجود دارد.

موارد عدم صدور قرار تعویق حکم

تعویق صدور حکم در حدود، قصاص، دیات و تعزیرات منصوص شرعی و تعزیرات درجه ۱ تا ۵ وجود ندارد.

مرجع صالح صدور قرار تعویق حکم

تعویق صدور حکم توسط دادگاه پس از احراز مجرمیت متهم صورت می­ گیرد، پس دادسرا نمی­ تواند اقدام به صدور قرار تعویق حکم کند.

عوامل مؤثر بر تعیین کیفر یا صدور حکم معافیت از کیفر

پس از گذشت مدت تعلیق دادگاه با توجه به موارد ذیل حسب مورد به تعیین کیفر یا صدور حکم معافیت از کیفر اقدام می‌ کند؛

• با توجه به میزان پایبندی مرتکب به اجرای دستور های دادگاه،
• گزارش‌ های مددکار اجتماعی،
• ملاحظه وضعیت مرتکب.

لغو قرار تعویق و صدور حکم محکومیت

اگر در مدت تعویق، هرگاه محکوم مرتکب جرایم ذیل شود، دادگاه به لغو قرار تعویق اقدام و حکم محکومیت صادر می‌ کند و در صورت عدم اجرای دستور های دادگاه، قاضی می‌ تواند برای 1 بار تا نصف مدت مقرر در قرار به مدت تعویق اضافه یا حکم محکومیت صادر کند و در صورت الغای قرار تعویق و صدور حکم محکومیت، صدور قرار تعلیق اجرای مجازات ممنوع است؛

• ارتکاب یکی از جرایم عمدی موجب حد، قصاص، دیه،
• ارتکاب یکی از جرایم عمدی موجب تعزیر تا درجه 7.

موارد لغو قرار تعویق و صدور حکم محکومیت

هرگاه دادگاه بی­ واسطه احراز کند یا طبق اطلاع رسانی وظیفه دادستان یا قاضی اجرای احکام از موارد ذیل مطلع شود، قرار تعویق را لغو و اقدام به صدور حکم می­ کند و مراتب را به دادگاه صادر کننده قرار تعویق نیز اعلام می‌ کند؛

• محکوم دارای سابقه محکومیت کیفری مؤثر بوده است که در میان آن­ ها محکومیت تعلیقی وجود داشته و بدون توجه به آن اجرای مجازات معلق شده است،
• محکوم دارای سابقه محکومیت‌ های قطعی دیگری بوده است که در میان آن ها محکومیت تعلیقی وجود داشته و بدون توجه به آن اجرای مجازات معلق شده است.

جرایمی که تعویق ­پذیر نیستند

جرایمی که صدور حکم آن­ ها قابل تعویق نیست، به شرح ذیل عبارتند از؛

• جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، خرابکاری در تاسیسات آب، برق، گاز، نفت و مخابرات،
• جرایم سازمان­ یافته، سرقت مسلحانه یا مقرون به آزار، آدم‌ ربایی و اسید پاشی،
• قدرت نمایی و ایجاد مزاحمت با چاقو یا هر نوع اسلحه دیگر، جرایم علیه عفت عمومی، تشکیل یا اداره مراکز فساد و فحشاء،
• قاچاق عمده مواد مخدر یا روان­گردان، مشروبات الکلی و سلاح و مهمات و قاچاق انسان،
• تعزیر بدل از قصاص نفس، معاونت در قتل عمدی و محاربه و افساد فی­ الارض،
• جرایم اقتصادی، با موضوع جرم بیش از 100 میلیون ریال.

جرایمی که بخشی از مجازات آن­ ها قابل تعویق هستند

طبق قانون مجازات اسلامی، در جرایم ذیل تعویق صدور بخشی از حکم بلامانع است، به شرح ذیل عبارتند از؛

1. در جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور در صورت همکاری مؤثر مرتکب در کشف جرم و شناسایی سایر متهمان، تعویق بخشی از صدور حکم بلامانع است،
2.  جرایم علیه عفت عمومی،
3. کلاهبرداری و کلیه جرایم در حکم کلاهبرداری و جرایمی که مجازات کلاهبرداری درباره آن­ ها مقرر شده یا طبق قانون کلاهبرداری محسوب می‌ شود،
4.  و شروع به جرایم فوق­ الذکر.

مقایسه قرار تعویق صدور حکم با قرار تعلیق اجرای مجازات

نکته ­های تفاوت

• قرار تعویق صدور حکم پس از احراز مجرمیت متهم صدور حکم محکومیت را به تأخیر می­ اندازد، ولی تعلیق اجرای مجازات، پس از صدور حکم، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات معلق می­ کند.
• تعویق حکم در جرایم تعزیری درجه ۶ تا ۸ قابل اعمال است، ولی تعلیق اجرای مجازات در جرایم تعزیری درجه ۳ تا ۸ قابل اعمال می­ باشد.
• مدت تعویق صدور حکم ۶ ماه تا 2 سال است، ولی مدت تعلیق اجرای مجازات ۱سال تا ۵ سال است.
• تعویق صدور حکم، قبل از صدور حکم است، ولی تعلیق اجرای مجازات ممکن است همراه با صدور حکم یا پس از آن باشد.
• پس از گذشت مدت تعویق، دادگاه اقدام به صدور حکم مجازات یا معافیت از کیفر می­ نماید، ولی پس از سپری شدن مدت تعلیق یا مجازات بلا اثر می­ شود و یا اجرا می­ شود.
• عدم اجرای دستورات دادگاه در تعویق، سبب می­ شود که قاضی برای 1 بار تا نصف مدت مقرر در قرار به مدت تعویق اضافه یا حکم محکومیت صادر نماید، ولی در تعلیق، برای اولین­ بار 1 تا 2 سال به مدت تعلیق اضافه یا قرار تعلیق لغو می­ شود و تخلف از دستورات دادگاه برای بار دوم موجب الغای قرار تعلیق و اجرای مجازات می­ شود.
• ارتکاب جرم عمدی در مدت تعویق، سبب اقدام دادگاه به لغو قرار تعلیق و صدور حکم محکومیت می­ گردد، ولی ارتکاب جرم عمدی در مدت تعلیق، پس از قطعیت حکم اخیر دادگاه قرار تعلیق را لغو و دستور اجرای حکم معلق را صادر و مراتب را به دادگاه صادر کننده قرار تعلیق اعلام می­ نماید.

نکته ­های اشتراک

• شرایطی که به دادگاه اختیار می­ دهد که صدور حکم را معوق یا اجرای حکم را معلق نماید یکی است.
• جرایم غیر قابل تعلیق و تعویق مشترک است.
• قرار های تعویق و تعلیق هر دو می­ توانند به شکل ساده یا مراقبتی اعمال شوند.

همانطور که ملاحظه نمودید، پرونده‌ های کیفری پیچیدگی­ های زیادی دارند. با بهره‌ گیری از وکلای با تجربه‌ و مجرب موسسه حقوقی مهرپارسیان می­ توانید، در این خصوص گام موثری در رسیدن به هدف نهایی (پیروزی در پرونده خود) برداشته باشید. وکلای مبرز موسسه حقوقی مهرپارسیان، در حوزه دعاوی کیفری، با کلیه قوانین موجود و مربوط آشنایی کاملی دارند و به دلیل همین شناخت و تسلط، پس از بررسی پرونده یک راهکار مناسب جهت رسیدن به هدف نهایی، یعنی پیروزی انتخاب نموده و شما را در کلیه مراحل دعاوی خود، با مشاوره و راهنمایی موثرشان، همراهی می­ نمایند. مطمئن باشید با انجام این امر شانس پیروزی در پرونده مذکور چند برابر خواهد شد و از این بابت خیالتان راحت خواهد بود.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس 88663925-88663926-88663927 با ما در ارتباط باشید.