سرقفلی چیست؟

امروز با بررسی یک سوال در خدمتتان هستیم، سرقفلی چیست؟

همین لفظ به ظاهر ساده، برای بسیاری مشکل آفرین بوده، لذا دانستن قوانین و قواعد مربوط به آن بسیار حائز اهمیت است.
همان‌طور که مستحضرید، قرارداد اجاره یکی از پرکاربردترین قراردادها در جوامع امروزی است؛ قرارداد اجاره، قراردادی است که به موجب آن در ازای مبلغ مشخصی، ملکی را از صاحب ملک برای مدت معینی اجاره می‌کند.
اما حق سرقفلی در پی اجاره یک ملک تجاری ایجاد می‌شود؛ بنابراین موضوعی که در این مقاله بررسی می‌شود حق سرقفلی در قرارداد اجاره می‌باشد.

سوالاتی که در این مقاله توسط وکیل پایه یک دادگستری، بررسی خواهند شد:

• سرقفلی چیست؟
• مواد قانونی مرتبط با حق سرقفلی چه می‌باشند؟
• آیا حق سرقفلی همان حق کسب و پیشه است؟
• تفاوت حق کسب و پیشه و حق سرقفلی چیست؟

سرقفلی چیست:

جهت توضیح حق سرقفلی ابتدا باید به توضیح حق کسب و پیشه بپردازیم، طبق نظر دکتر کاتوزیان، مستاجر، به دلیل حقی که در نتیجه فعالیت خود در جلب مشتری و شهرتی که پیدا کرده است در اجاره کردن محل کسب خویش بر دیگران مقدم شناخته می‌شود.
به عبارتی ساده‌تر چون مستاجر در آن محل مشغول به فعالیت بوده و به موجب آن برای مشتریانش شناخته شده، بعد از اتمام موعد قرارداد اجاره اولویت این را دارد که مجددا با او قرارداد بسته شود.

این چند خط مختصری از حق کسب و پیشه بود؛ حال به حق سرقفلی می‌پردازیم:

وکیل متخصص ملک ونک

براساس توضیحات حق کسب و پیشه، سرقفلی مبلغی است که مستاجر محل کسب از مالک آن محل بابت سابقه کار خود در آن محل و در رابطه با جلب مشتری نمی‌گیرد؛ سرقفلی جزء دارایی نامرئی است و درآمد نیست، در نتیجه مالیات به آن تعلق نمی‌گیرد.

سرقفلی مبلغی است که مالک محل کسب تازه‌ساز در اولین قرارداد اجاره علاوه بر اجاره‌بهای ملک، از مستاجر نمی‌گیرد. این پول درآمد است و مشمول مالیات بر درآمد می‌شود.

در واقع سرقفلی حقی است که قانون جهت حمایت از مستاجران ملک‌های تجاری در نظر گرفته است.

تفاوت سرقفلی و حق کسب و پیشه چیست؟

بسیاری می‌پرسند وقتی حق کسب و پیشه هست، حق سرقفلی چیست؟ در این مطلب به شکل مختصر به بررسی تفاوت این دو می‌پردازیم.

این دو اصطلاح معانی مشابهی دارند، اما در اصل تفاوت‌هایی نیز بین آن‌ها وجود دارد.

سرقفلی از ابتدای اجاره وجود دارد؛ با توافق مالک و مستاجر تعیین می‌شود؛ در حالی كه حق كسب و پيشه در ابتدا وجود ندارد و با گذر زمان در اثر فعاليت مستأجر، ایجاد می‌شود.

مالک و مستاجر می‌توانند با توافق خود حق سرقفلی را از بین ببرند، اما از بین بردن حق كسب و پيشه در اول اجاره با توجه به اينكه هنوز به وجود نيامده، امکان ندارد.

وکیل سرقفلی ونک

مبنای حق كسب و پيشه بستگي به حسن شهرت و جمع‌آوری مشتری و رونق كسب دارد. اما مبنای سرقفلي ناشی از پرداخت مبلغ در اول اجاره است.

ميزان حق سرقفلی با موقعيت و كيفيت بنا در ارتباط مستقیم دارد، اما ميزان حق كسب و پيشه به تعداد مشتری‌های محل كسب و رونق كار بستگی دارد

حتي اگر مكان تجاری مانند مغازه بدون دريافت سرقفلی اجاره داده شود ممكن است مستاجر بعد از اتمام مدت اجاره، دارای حق كسب و پيشه شود.

بر عكس این قضيه نیز ممکن است؛ يعني فردی مكانی را با پرداخت سرقفلی اجاره كند و به عنوان گاراژ یا انباری از آن استفاده كند در اين حالت حق كسب و پيشه برای مستاجر لحاظ نمی‌شود.

توافق در مورد سرقفلی چیست؟

توجه داشته باشید اگر مالک مغازه را به شخص دیگری بفروشد، خریدار باید به توافق مستاجر با مالک پیشین احترام بگذارد. پس حق و حقوق مستاجر در برابر مالک جدید تغییری نخواهد کرد.

برای استفاده از این حق، باید با توافق با مالک آن را برای خود ایجاد نمود؛ چرا که این حق به طور خودکار برای مستاجر لحاظ نمی‎شود.

در هنگام قرارداد مستاجر با توافق مالک یک مبلغ مشخصی را به عنوان سرقفلی در اختیار مالک قرار می‎دهد که در عرف به آن خرید سرقفلی هم گفته می‎شود.

با این کار مالک مغازه بر اساس قانون موظف است تا در هنگام تخلیه، سرقفلی را به قیمت روز محاسبه کند و به مستاجر پرداخت نماید.

نمونه دادخواست مطالبه حق سرقفلی

ملک مورد اجاره باید تجاری باشد؛ مستاجر حتما باید مبلغ نام برده را به عنوان سرقفلی پرداخت کند؛ در زمان تنظیم قرارداد، مستاجر و مالک توافق می‎کنند که مالک باید تا زمان مورد توافق با مستاجر، ملک را به شخص دیگری اجاره ندهد و هر سال با قیمتی منصفانه آن را به مستاجر اجاره دهد.
اگر با پایان مدت قرارداد مالک تمایلی به تمدید قرارداد نداشته باشد باید همان مبلغ سرقفلی را به نرخ روز به مستاجر پرداخت کند.

در زمان تنظیم قرارداد، مالک و مستاجر توافق کنند تا زمانی که ملک مورد اجاره در دست مستاجر است، مالک حق ندارد مبلغ اجاره‌بها را افزایش دهد، یا درخواست تخلیه کند، هر سال نیز ملک را با همان مبلغ به مستاجر واگذار نماید.

مستاجر می‎تواند در صورت تقاضای مالک مبنی بر تخلیه ملک مبلغی را به عنوان سرقفلی بخواهد.

وکیل سرقفلی

چرا حق سرقفلی ایجاد شده است؟

وقتی مستاجر، یک ملک تجاری مانند مغازه را از مالک آن اجاره می‌کند، با تلاش و کوشش نه تنها برای خود مشتریانی می‌یابد، بلکه باعث معروفیت و شهرت مغازه‌ی مالک نیز می‌شود.

وکیل حقوقی توانیر

حال اگر مالک بعد مدتی عذر مستاجر را بخواهد، مستاجر باید تلاش خود را از صفر و در مکان جدید آغاز کند. در حالی‌که مالک از شهرتی که مستاجر برایش به ارمغان آورده بهره می‌برد.

میزان سرقفلی چقدر است؟

این میزان به چند فاکتور بستگی دارد:

• موقعیت قرارگیری ملک تجاری
• چه مزایایی برای مالک یا مستاجر لحاظ شده
• مدت اشتغال مستاجر به آن کسب و کار در آن ملک
• حسن شهرت مستاجر در آن ملک که در معروفیت آن ملک نیز تاثیر داشته است.
• نوع کسب و کار مستاجر

البته باید این نکته مهم را مدنظر قرار داد که حق کسب و پیشه و حق سرقفلی در خصوص قراردادهای املاک تجاری که قبل از سال 1376 تنظیم شده‌اند می‌باشد و پس از آن قراردادهای اجاره اغلب براساس قانون مدنی تنظیم می‌شوند.

چنانچه در خصوص املاک تجاری خود نیازمند مشورت گرفتن از وکیل متخصص هستید؛ ما به شما موسسه حقوقی مهر پارسیان، با مدیریت دکتر محمدرضا مهری، وکیل پایه یک دادگستری را که دارای وکلای متخصص است؛ معرفی می‌کنیم.

جهت تنظیم وقت و دریافت مشاوره با موسسه حقوقی مهر پارسیان تماس بگیرید.

آیا حق سرقفلی قابل مطالبه است؟

چنانچه در قرارداد اجاره این حق پیش‌بینی شده باشد و اسقاط نشده باشد؛ قابل مطالبه خواهد بود.

آیا حق سرقفلی و حق کسب و پیشه یکی می‌باشند؟

خیر این دو حق متفاوت می‌باشند که وجه اشتراک آنها وجود هر دو در املاک تجاری می‌باشد.

سرقفلی چیست؟